Theo Văn phòng Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt tại phiên họp thứ 46 khai mạc từ ngày mai 3.6, trước khi trình Quốc hội quyết định tại đợt 2 kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV.
Chính phủ trình Quốc hội cho phép loạt chính sách đặc thù để đẩy nhanh các dự án đường sắt cấp bách, quan trọng
ẢNH MINH HỌA TẠO BỞI AI
Theo tờ trình dự thảo nghị quyết, mục tiêu ban hành nghị quyết là nhằm ban hành thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để áp dụng chung cho một số dự án đường sắt cấp bách, đặc biệt là tuyến Hà Nội – Đồng Đăng, tuyến Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái và tuyến Thủ Thiêm – Long Thành.
Theo đó, Chính phủ đề xuất nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng chung cho các dự án đầu tư phát triển hệ thống đường sắt.
Cụ thể về huy động nguồn lực, dự thảo nghị quyết giao Thủ tướng Chính phủ quyết định việc sử dụng đa dạng các nguồn vốn như phát hành trái phiếu Chính phủ, vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu đãi nước ngoài, nguồn tăng thu tiết kiệm chi… cho đầu tư phát triển các dự án đường sắt.
Dự thảo cũng quy định việc phát triển khai thác quỹ đất và giá trị tăng thêm từ đất vùng phụ cận ga đường sắt quốc gia, phát triển đô thị theo mô hình TOD đối với đường sắt đô thị để tạo thêm nguồn vốn đầu tư trở lại cho phát triển đường sắt.
Đồng thời, dự thảo cũng có các quy định để đơn giản hóa thủ tục khi sử dụng vốn vay ưu đãi nước ngoài, các thủ tục liên quan đến điều chỉnh quy hoạch khi phát triển đô thị theo mô hình TOD.
Tại các khu vực phát triển đô thị theo mô hình TOD cho phép UBND cấp tỉnh được quyết định các chỉ tiêu kỹ thuật, chỉ tiêu sử dụng đất để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất.
Chỉ định thầu lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư dự án đường sắt
Về thủ tục đầu tư, dự thảo nghị quyết cho phép các dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD không phải thực hiện thủ tục lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư và các thủ tục khác có liên quan đến quyết định chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật có liên quan.
Dự thảo cũng cho phép cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư được quyết định phân chia dự án thành các dự án thành phần, tiểu dự án trong quá trình lập dự án đầu tư xây dựng. Việc phân chia dự án thành phần, tiểu dự án không phải áp dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Đáng lưu ý, dự thảo cho phép chỉ định thầu đối với việc lựa chọn nhà thầu tư vấn, phi tư vấn, hàng hóa, xây lắp, EPC, EC, EP, chìa khóa trao tay; chỉ định nhà đầu tư đối với các dự án đầu tư xây dựng đường sắt, xây dựng tổ hợp công nghiệp và chuyển giao công nghệ đường sắt.
Các quy định này nhằm đẩy nhanh tiến độ và tạo thuận lợi cho việc triển khai đầu tư các dự án, theo tờ trình của Chính phủ.
Để đảm bảo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, dự thảo nghị quyết cũng quy định việc lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu các gói thầu EPC, EC, EP, gói thầu tư vấn sử dụng nhà thầu nước ngoài.
Các bộ: Quốc phòng, Công an, Xây dựng, Tài chính và Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm cử đại diện tham gia tổ thẩm định hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, kết quả lựa chọn nhà thầu khi được cơ quan có thẩm quyền mời.
Nếu được Quốc hội thông qua, đây là nghị quyết thứ 4 của Quốc hội về các chính sách đặc thù, đặc biệt (khác luật, chưa được quy định trong luật) để phát triển đường sắt.
Trước đó, tại kỳ họp thứ 8 cuối năm 2024, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 172 về về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam với 19 chính sách đặc thù.
Tại kỳ họp bất thường thứ 9 hồi tháng 2, Quốc hội thông qua Nghị quyết 187 về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng; Nghị quyết 188 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP.Hà Nội, TP.HCM, cũng với nhiều chính sách đặc thù.