Hè 2025 ở Việt Nam ngắn hơn năm ngoái 15 phút, vì sao?

Timeanddate.com cho biết vì nhiều lý do phức tạp, hè 2025 ở Bắc bán cầu ngắn hơn khoảng 15 phút so với năm 2024.

Khoảng cách từ trái đất đến mặt trời liên quan gì đến các mùa?

Các nhà thiên văn học định nghĩa mùa hè ở Bắc bán cầu là khoảng thời gian giữa ngày hạ chí tháng 6 và ngày thu phân tháng 9. Đối với Nam bán cầu, mùa hè là khoảng thời gian giữa ngày hạ chí tháng 12 và ngày thu phân tháng 3.

ẢNH: TRẦN NGUYỄN MINH QUÂN

Các điểm phân và chí là do độ nghiêng của trái đất, chúng không liên quan đến khoảng cách từ trái đất đến mặt trời.

Tuy nhiên, mùa hè ở Bắc bán cầu trùng với ngày viễn nhật, khi trái đất ở xa mặt trời nhất, theo Timeanddate.com. Khi trái đất ở xa mặt trời hơn, nó di chuyển chậm hơn trên quỹ đạo của mình và mất nhiều thời gian hơn để đi từ điểm chí đến điểm phân.

Mặt khác, mùa hè ở Nam bán cầu trùng với ngày cận nhật, điểm gần nhất của trái đất với mặt trời, xảy ra vào khoảng đầu tháng 1. Tại đây, trái đất di chuyển nhanh hơn và mất ít thời gian hơn để chuyển từ điểm chí sang điểm phân. Kết quả là gì? Bán cầu Bắc có mùa hè dài hơn và mùa đông ngắn hơn so với bán cầu Nam. Sự khác biệt về độ dài này là khoảng 4 ngày.

Trong khi đó, lịch mà chúng ta sử dụng ngày nay – lịch Gregory được thiết kế sao cho các ngày phân và chí luôn diễn ra vào cùng một ngày. Không giống như ngày viễn nhật và cận nhật, trong suốt nhiều thế kỷ, những ngày này thay đổi theo lịch.

ẢNH: TRẦN NGUYỄN MINH QUÂN

1.000 năm nữa, viễn điểm sẽ xảy ra vào cuối tháng 7, không phải đầu tháng. Thời điểm này gần với giữa mùa hè hơn, nghĩa là tốc độ trung bình của trái đất trong suốt mùa hè sẽ còn chậm hơn nữa. Theo đó, 1.000 năm nữa, mùa hè ở Bắc bán cầu/mùa đông ở Nam bán cầu sẽ dài hơn khoảng 6 giờ so với hiện nay.

Hè 2025 có gì đặc biệt?

Chuyên gia cho biết trong hàng ngàn năm, độ dài của các mùa tăng dần và giảm dần vài ngày. Nhưng trong xu hướng chung này, có những biến động nhỏ hơn nhiều từ năm này sang năm khác. Những biến động nhỏ trong độ dài của các mùa là do sự phức tạp trong chuyển động của trái đất trong không gian. Sự phức tạp này bao gồm những thay đổi nhỏ trong hướng trục quay của trái đất, hình dạng của quỹ đạo trái đất quanh mặt trời.

“Tất cả đều do lực hấp dẫn của mặt trăng cũng như sao Mộc và các thiên thể khác trong hệ mặt trời gây ra. Năm 2025 chúng ta sẽ chứng kiến sự sụt giảm đặc biệt mạnh về độ dài mùa hè ở Bắc bán cầu/mùa đông ở Nam bán cầu.

Cụ thể, thời gian mùa hè giảm từ 93 ngày, 15 giờ, 52 phút vào năm 2024 xuống còn 93 ngày, 15 giờ, 37 phút vào năm 2025, khiến hè 2025 ở phía bắc ngắn hơn khoảng 15 phút”, Timeanddate.com thông tin.