Hiểm họa chết người khi thay phụ tùng nhái, đội mũ bảo hiểm giả

Tại buổi tọa đàm “Hiểm họa từ mũ bảo hiểm và phụ tùng xe máy giả” do Trung tâm truyền hình Việt Nam tại TP.HCM – VTV9 phối hợp cùng Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) tổ chức sáng 25.6 với sự tham gia của các chuyên gia đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về những mối nguy tiềm ẩn từ thị trường phụ tùng nhái, mũ bảo hiểm giả.

Thay phụ tùng xe máy nhái: Hiểm họa chết người

Không chỉ gây thiệt hại về kinh tế, phụ tùng xe máy giả còn trực tiếp đe dọa tính mạng người tham gia giao thông. Ông Nguyễn Viết Hồng – Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM, cảnh báo: “Một bộ má phanh giả có thể gây tai nạn chỉ sau vài tuần sử dụng. Một chiếc lốp rởm có thể nổ giữa đường. Tất cả đều là hiểm họa treo lơ lửng trên đầu người tham gia giao thông”.

Từ má phanh, vỏ xe, nhông sên cho đến bộ khung sườn xe… đều có thể bị nhái. Phụ tùng nhái thường bán với giá rẻ hơn 30 – 50% so với hàng chính hãng, khiến nhiều tiệm sửa xe vì lợi nhuận đã trộn lẫn hàng thật và hàng nhái để qua mặt khách hàng. Người tiêu dùng không có chuyên môn rất khó phân biệt, thậm chí không biết mình đang sử dụng hàng nhái cho đến khi xảy ra sự cố.

Đội mũ bảo hiểm giả: Trả giá bằng mạng sống

Bên cạnh phụ tùng xe máy bị làm nhái, mũ bảo hiểm giả cũng là mối hiểm họa khôn lường. Thượng tá Nguyễn Văn Bình – Phó Trưởng phòng CSGT, Công an TP.HCM, cho biết lực lượng chức năng từng xử lý nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng mà nạn nhân đội mũ bảo hiểm không đạt chuẩn. “Những mũ bảo hiểm này không thể bảo vệ bản thân khi xảy ra va chạm”, ông Bình cho biết, người điều khiển, người ngồi trên xe gắn máy không đội mũ bảo hiểm hoặc đội sai quy cách sẽ bị phạt từ 400.000 – 600.000 đồng. Tuy nhiên, nhiều người vẫn tìm cách đối phó hoặc viện cớ “mất mũ”, “nhà gần”… để xin thông cảm.

Nhiều loại mũ bảo hiểm bày bán tràn lan ngoài chợ, lề đường, trên mạng không đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật. Thậm chí, một số loại mũ bảo hiểm còn được dán tem kiểm định giả. Bà Đại Khả Quỳnh – Trưởng Ban Sở hữu trí tuệ và Chống hàng giả, VAMM, cho biết: “Để đảm bảo an toàn, mũ bảo hiểm phải có lớp vỏ cứng, phần đệm hấp thụ xung lực và quai cài chắc chắn. Nếu không có những yếu tố này, mũ chỉ là thời trang trùm đầu, hoàn toàn không có tác dụng bảo vệ khi xảy ra tai nạn”.

Cuộc chiến chống hàng giả: Cần sự chung tay

Ông Nguyễn Tiến Đạt – Phó Chi cục trưởng Quản lý thị trường TP.HCM nhận định, cuộc chiến chống hàng giả không chỉ là cuộc chiến pháp lý mà còn là cuộc chiến về nhận thức. Các đối tượng sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi trong thủ đoạn, từ ngụy tạo nhãn mác, sử dụng vật liệu rẻ tiền, trộn lẫn hàng thật, hàng giả để đánh lừa người mua, cho đến chia nhỏ lô hàng, vận chuyển bằng phương tiện cá nhân, sử dụng nhiều hình thức giao nhận, kinh doanh trên mạng xã hội để đối phó cơ quan chức năng.

“Không ít trường hợp sản xuất được tổ chức theo kiểu “du kích”: Nhà xưởng thuê ở khu hẻo lánh, phân tán quy trình, mỗi bộ phận sản xuất một nơi, thành phẩm được vận chuyển nhỏ giọt để tránh bị phát hiện,” ông Đạt cho biết. Việc truy vết, tìm căn cứ xác minh vi phạm gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt khi kho hàng nhỏ lẻ phân tán và việc bán hàng diễn ra trên nền tảng thương mại điện tử.

Một trong những lý do khiến hàng giả “sống khỏe” là do tâm lý ham rẻ và thiếu kiến thức của người tiêu dùng. Ông Nguyễn Tiến Đạt khẳng định, điều đáng buồn là không ít người tiêu dùng dù biết hàng mình mua không đạt chuẩn vẫn sử dụng vì “giá rẻ, còn dùng được”. “Đây chính là mắt xích tiếp tay cho hàng giả tiếp tục tồn tại và phát triển”.

Ông Nguyễn Viết Hồng cũng cho rằng, phần lớn người dân chưa được trang bị đủ kiến thức để phân biệt hàng giả, hàng thật. Họ chọn mua mũ bảo hiểm, phụ tùng xe máy không đủ chất lượng vì thấy tiện và rẻ, mà không lường hết hậu quả, vô tình tiếp tay cho đối tượng. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp sản xuất lại e dè không dám lên tiếng khi sản phẩm bị làm giả, vì sợ phản ứng ngược từ người tiêu dùng hoặc bị đối tượng xấu lợi dụng thông tin để làm giả tinh vi hơn.

Để ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng, cần có sự đồng bộ trong hành động của cả nhà sản xuất, nhà thực thi pháp luật và người tiêu dùng. Thượng tá Nguyễn Văn Bình cho biết, lực lượng chức năng đã tăng cường kiểm tra, xử lý các điểm bán mũ bảo hiểm và phụ tùng không đạt chuẩn, nhưng hiệu quả vẫn chưa như kỳ vọng. Ông Bình nhấn mạnh: “Chúng tôi cần chế tài mạnh hơn, nhất là trong xử phạt hành vi cố tình tiếp tay, tiêu thụ hàng giả”.

Người tiêu dùng cần thận trọng trong mua bán sản phẩm, kiểm tra kỹ thông tin, yêu cầu hóa đơn, chứng từ, và kiên quyết tẩy chay hàng giả. “Không có cầu, hàng giả hết đất sống”, ông Nguyễn Viết Hồng chia sẻ.