Hơn 30 năm sau, mới đây Bộ Nội vụ tiếp tục đề xuất cơ chế đột phá, thuê các chuyên gia, doanh nhân tiêu biểu, luật gia, luật sư, nhà khoa học đầu ngành… vào làm việc trong bộ máy công quyền để thực hiện một số nhiệm vụ của công chức lãnh đạo. Người được thuê có thể tham gia trực tiếp vào quy trình ra quyết định, điều hành nhóm làm việc, đề xuất chính sách… với quyền chủ động nhất định. Chính sách thể hiện sự cởi mở của nhà nước trong việc thu hút nhân tài từ cả khu vực tư nhân và quốc tế đã góp phần thực hiện chủ trương của Đảng về ưu tiên trọng dụng chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành.
Thực tế cho thấy những năm qua, việc đánh giá cán bộ, công chức vẫn là câu chuyện đáng bàn, hiệu quả công việc ở một số khâu vẫn chưa đạt yêu cầu. Việc bố trí, sử dụng cán bộ, công chức, bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý ở nhiều nơi vẫn theo kiểu “sống lâu lên lão làng”, nên không tìm được người tài. Trong khi đó, tại Việt Nam, nhiều cơ quan nhà nước phát sinh nhu cầu tuyển dụng nhân lực để thực hiện một số công việc có tính chất thời vụ, chuyên môn đặc thù hoặc không thường xuyên như dịch vụ công nghệ thông tin, chuyển đổi số, làm các công việc tại bộ phận một cửa…
Lợi thế của chúng ta là các chuyên gia, nhà khoa học có mặt tại hơn 100 quốc gia trên thế giới, nhiều người sẵn sàng về quê hương đóng góp cho đất nước. Tuy nhiên, bộ máy công vụ hiện nay vẫn còn nhiều thủ tục hành chính phức tạp, có thể hạn chế khả năng “tự quyết” của các chuyên gia được thuê, làm giảm hiệu quả công việc của họ. Các chuyên gia từ khu vực tư nhân có thể gặp khó khăn trong việc thích nghi với văn hóa làm việc và quy trình hành chính của khu vực công.
Từ đó, để có thể thu hút, tuyển dụng người thực tài, cùng với việc đề xuất chính sách, cơ quan soạn thảo cần làm rõ mức độ hấp dẫn của các chính sách này so với thị trường lao động tư nhân. Việc tuyển dụng cần được thực hiện công khai, minh bạch, khách quan, công bằng với tất cả các ứng viên. Bên cạnh đó, cần phải gỡ bỏ những rào cản về thủ tục hành chính, về tâm lý…
Trong bối cảnh cả nước đang tiến hành cuộc cách mạng về tinh gọn, bộ máy hành chính cũng thay đổi tư duy, lề lối làm việc. Việc ưu tiên, trọng dụng người tài, sàng lọc, loại bỏ những người yếu kém về năng lực là hết sức cần thiết. Bởi chỉ khi làm tốt việc này mới có thể tìm được những người xứng đáng nhất cho từng vị trí công tác.
Mặc dù còn có ý kiến trái chiều về tính khả thi, song nhiều chuyên gia cho rằng nếu bây giờ không thực hiện thì sẽ không bao giờ làm được. Đề xuất của Bộ Nội vụ được kỳ vọng sẽ thổi luồng gió mới vào khu vực công. Đây được xem là bước đi chiến lược, tạo bước đột phá, thay vì quản lý con người như trước đây, sẽ chuyển sang quản lý theo hướng thực chất, vì việc tìm người dựa trên cơ sở sản phẩm và hiệu quả có thể đo đếm được.
Bên cạnh giúp giảm áp lực biên chế và tạo sự linh hoạt trong vận hành bộ máy, việc thuê chuyên gia, hợp đồng lao động ngoài công chức còn sẽ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và hiệu quả công việc trong khu vực công.