Tehran gửi thư lên Liên Hợp Quốc, đề nghị cơ quan này yêu cầu Mỹ, Israel chịu trách nhiệm về xung đột 12 ngày và bồi thường cho Iran.
“Chúng tôi chính thức đề nghị Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhìn nhận Israel và Mỹ là bên khơi mào xung đột và bắt họ chịu trách nhiệm về những gì đã xảy ra, trong đó có bồi thường thiệt hại”, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi viết trong thư gửi Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres được công bố hôm 29/6.
Trong thư, ông Araghchi cho rằng các cuộc tấn công do Israel thực hiện và được Mỹ hậu thuẫn từ ngày 13/6 đến 24/6 đã cấu thành “hành động vi phạm trắng trợn” đối với Hiến chương Liên Hợp Quốc và nhiều thỏa thuận quốc tế mang tính ràng buộc.
“Israel cố tình nhắm vào khu dân cư, cơ sở hạ tầng dân sự và dịch vụ công cộng, trong đó có bệnh viện và trung tâm cứu trợ. Những hành vi như vậy không chỉ vi phạm luật nhân đạo quốc tế mà còn xâm phạm nghiêm trọng quyền sống cơ bản được nêu trong Điều 6 Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị”, ông cho hay.
Hiện trường một khu vực bị không kích ở thủ đô Tehran, Iran, sáng 13/6. Ảnh: AFP
Theo ông, một số cơ sở hạt nhân Iran chịu sự giám sát của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), trong đó có các địa điểm ở Qom, Arak, Natanz và Isfahan, đã bị tấn công. Ngoại trưởng Iran khẳng định hành động này vi phạm Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT), quy định của IAEA và các nghị quyết liên quan của Liên Hợp Quốc.
Ông đề nghị Hội đồng Bảo an đảm bảo những người đã ra lệnh hoặc tiến hành cuộc tấn công phải chịu trách nhiệm.
Ngoại trưởng Araghchi nhấn mạnh cuộc tấn công vào Iran không chỉ vi phạm nghiêm trọng chuẩn mực quốc tế, mà còn tấn công trực tiếp vào nền tảng của luật pháp quốc tế. “Dung thứ cho các hành vi này sẽ hủy hoại nghiêm trọng uy tín của Liên Hợp Quốc, mở ra cánh cửa cho những tiền lệ nguy hiểm về tình trạng vô pháp trong các vấn đề toàn cầu”, ông viết trong thư.
Mỹ và Israel chưa lên tiếng về động thái của Iran.
Xung đột bùng phát từ ngày 13/6 khi Israel không kích phủ đầu Iran bằng chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy”, khiến nhiều chỉ huy cấp cao và nhà khoa học hạt nhân thiệt mạng. Iran sau đó trả đũa bằng chiến dịch “Lời hứa Đích thực 3”. Giao tranh khiến 627 người chết, hơn 5.300 người bị thương ở Iran, và 28 người chết, hơn 2.500 người bị thương ở Israel.
Rạng sáng 22/6, Mỹ can thiệp vào cuộc xung đột, điều oanh tạc cơ tấn công ba cơ sở hạt nhân của Iran rồi đề nghị Tehran ngồi vào bàn đàm phán. Tổng thống Trump một ngày sau đó thông báo Iran và Israel nhất trí về lệnh ngừng bắn toàn diện. Iran và Israel ngày 24/6 chấp nhận ngừng bắn và đều mô tả mình là bên thắng cuộc.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi ngày 26/6 cho biết các cơ sở hạt nhân đã chịu “thiệt hại nghiêm trọng” sau 12 ngày xung đột và Tehran đang đánh giá cụ thể tình hình.
Huyền Lê (Theo AFP, Tehran Times, DW)