Khí cười tạo ra hưng phấn ảo giống cảm giác phê ma túy, dùng lâu dễ gây nghiện, ảnh hưởng tới hệ thần kinh và nguy hại tính mạng.
Khí cười – Dinitrogen monoxide hoặc Nitrous oxide (N2O), thường được bơm vào quả bóng gọi là bóng cười hay Funkyball, được giới trẻ coi là thú vui để giải tỏa căng thẳng. Người chơi dùng miệng ngậm vào đầu quả bóng, hít rồi thổi ngược ra cho quả bóng to lên, khí N2O vào cơ thể tạo cảm giác phấn khích, ảo giác gây cười.
PGS.TS Trần Hồng Côn, Khoa Hóa, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết khí N2O là hợp chất vô cơ không màu, vị ngọt nhẹ, trong chiến tranh thế giới thứ nhất được sử dụng để gây mê toàn thân cho bệnh nhân. N2O vào cơ thể với nồng độ thấp sẽ kích hoạt trung tâm gây cười trong não, tạo hiệu ứng sảng khoái, vui vẻ duy trì trong 2-3 phút. Hiện nay trong y học chất này ít được sử dụng đơn độc mà thường phối hợp với các thuốc gây mê khác như một chất gây tê, giảm đau. Ở nước ngoài, khí cười N20 được kiểm soát về nồng độ và tỷ lệ rất nghiêm ngặt.
Theo WebMD, khí cười tạo cảm giác hưng phấn nhưng tác dụng chỉ kéo dài vài phút nên người dùng phải hít đi hít lại nhiều lần để duy trì trạng thái này. Điều này có thể dẫn đến nhiều rủi ro, như , ngất xỉu, đau tim, thiếu oxy, thiếu B12 và thiếu máu, tổn thương thần kinh, mất trí nhớ, tiểu không tự chủ. Người dùng có thể bị trầm cảm, phụ thuộc tâm lý, mất liên lạc với thực tế, suy giảm hệ miễn dịch, tê tay chân, co cứng chân tay, ù tai. Thai nhi có thể dị tật bẩm sinh nếu mẹ sử dụng trong thai kỳ.
Lạm dụng khí cười còn ảnh hưởng đến khả năng phối hợp, gây nguy hiểm nếu bạn hít ở nơi có thể bị ngã và làm bị thương bản thân hoặc người khác. Nguy hiểm hơn nếu lái xe hoặc vận hành máy móc khi đang chịu tác dụng của khí cười.
Bóng cười thường được giới trẻ các nước sử dụng trong các quán bar, cafe vỉa hè. Ảnh: Cardiffstudent Media
Các bệnh viện đã tiếp nhận nhiều trường hợp bị ngộ độc khí N2O do hít bóng cười trong thời gian dài. Bệnh nhân nhập viện với các biểu hiện rối loạn cảm giác, giảm vận động, tê bì chân tay, đi lại không vững. Nhiều người tổn thương tủy sống, mất tủy, tổn thương hệ thần kinh do lạm dụng bóng cười.
Theo ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Chủ nhiệm Khoa nội thần kinh, Bệnh viện Quân y 175, đa số bệnh nhân cho biết hít bóng cười với mục đích giải trí, thư giãn hoặc do nghiện chất. Nhiều bệnh nhân có trình độ học vấn cao nhưng vẫn chủ quan, xem nhẹ tác hại của khí cười, dẫn đến lạm dụng và để lại hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe.
“Đây là chất có nguy cơ gây nghiện và tạo ảo giác với xu hướng tăng liều theo thời gian”, bác sĩ Nghĩa nói, giải thích khi đã quen cảm giác “phê” ảo giác, người dùng rất dễ tìm đến thứ tạo cảm giác “phê” mạnh hơn như ma túy, thuốc lắc. Thanh thiếu niên đang trong quá trình phát triển, thần kinh còn chưa ổn định nên lạm dụng loại khí cười này rất nguy hiểm.
Ông Côn cũng cảnh báo kể cả sử dụng ở nồng độ thấp, khí cười N2O vẫn ảnh hưởng đến nhận thức, làm giảm tầm nhìn và thính giác. Tùy theo cơ địa, người dùng lờ đờ, ngơ ngơ, đi đứng loạng choạng, , , thiếu máu. Khi ấy dây thần kinh ngoại biên cũng như thần kinh thực vật giảm hoạt động, bị trơ hoặc mệt mỏi. Hít khí cười trong thời gian ngắn với liều lượng lớn vẫn có thể khiến người sử dụng bị co giật, run rẩy. Đặc biệt, người mắc bệnh về tim mạch, hen suyễn và một số bệnh liên quan tới đường hô hấp, hít N2O lâu có thể dẫn tới ngừng thở.
Năm 2019, Bộ Y tế trong giải trí. Khí N2O chỉ được phép sản xuất với mục đích công nghiệp, không sử dụng cho người trừ khi được bác sĩ chỉ định dùng trong y tế.
Bác sĩ Nghĩa khuyến cáo người dân, đặc biệt là giới trẻ không nên sử dụng bóng cười và các chất kích thích vì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Cần nâng cao nhận thức, thực hiện lối sống lành mạnh bằng việc tập thể dục thể thao, ăn uống và sinh hoạt điều độ, thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Mỹ Ý