Kỳ 1: Giúp người dân an cư – từ chủ trương đến hành động

Nhà ở là tiền đề quan trọng để người dân yên tâm, ổn định nơi ăn, chốn ở, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống. Bởi vậy, nhà ở cho người dân, đặc biệt hộ gia đình chính sách, hộ nghèo, khó khăn… là một trong những vấn đề được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm.

Để cụ thể hóa sự quan tâm đặc biệt này, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ về nhà ở.

Cụ thể như chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng theo Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011-2015 (Quyết định 33/2015/QĐ-TTg);

Hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung (Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg); hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo tại Dự án 5 (Quyết định số 90/2022/QĐ-TTg); các chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo vùng dân tộc thiểu số và miền núi (Quyết định số 90/QĐ-TTg và Quyết định số 1719/QĐ-TTg)…

Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 42-NQ/TW (ngày 24/11/2023) về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Tại nghị quyết này, nhằm cụ thể hóa quan điểm “chăm lo cho con người, vì con người, lấy con người làm trung tâm, là chủ thể, mục tiêu, động lực, nguồn lực để phát triển bền vững đất nước; nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và toàn xã hội; thể hiện đặc trưng, bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa“, Đảng ta đã đề ra mục tiêu đến năm 2030, cả nước sẽ “xây dựng được ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp; xóa bỏ hoàn toàn tình trạng nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu…”.

Tại Nghị quyết này, Ban Chấp hành Trung ương Đảng chỉ đạo nêu cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, hệ thống chính trị, nhất là chính quyền địa phương trong thực hiện chủ trương của Đảng và Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, bảo đảm cho người dân có chỗ ở thích hợp, chất lượng và an toàn, có sự chia sẻ trách nhiệm giữa Nhà nước, xã hội và người dân, phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội và thu nhập.

Dưới sự chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng, sự vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm của các cấp, ngành, địa phương, những chính sách nêu trên đã thực sự đi vào cuộc sống.

Hỗ trợ xây dựng nhà ở đã trở thành một phong trào sâu rộng, minh chứng cụ thể nhằm khẳng định ý chí, quyết tâm chính trị cao của toàn Đảng, toàn dân trong thực hiện chính sách đối với người có công và trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo.

Sau 80 năm giành được độc lập, 50 năm thống nhất và 40 năm đổi mới, đất nước ta đạt được nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, thể hiện rõ tính ưu việt của chế độ ta với hệ thống chính sách an sinh xã hội đa tầng, bao phủ và toàn diện, chăm lo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, trong đó có nhà ở.

Từ năm 2011 đến cuối 2024, thông qua các chương trình, từ nguồn ngân sách Nhà nước và xã hội hóa, đã có khoảng 234.000 hộ người có công và trên 800.000 hộ nghèo, hộ cận nghèo khó khăn về nhà ở trong cả nước được hỗ trợ nhà ở (bao gồm cả xây mới và sửa chữa); gần 670.000 căn nhà đại đoàn kết đã được trao đến hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn.

Nhiều địa phương đã trở thành “điểm sáng” trong công tác chỉ đạo, lãnh đạo và triển khai các chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng, người nghèo…

Để cụ thể hóa chủ trương của Đảng và các chương trình của Chính phủ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành Chỉ thị số 21-CT/TU (ngày 10/2/2023) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác vận động, hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở và Kế hoạch số 01 của Ban Chỉ đạo tỉnh thực hiện Chương trình vận động, hỗ trợ…

Ngoài nguồn lực của Nhà nước, trong 2 năm 2023-2024 đã có hàng trăm tổ chức, cá nhân hỗ trợ kinh phí hơn 800 tỷ đồng để xây dựng, sửa chữa 12.100 căn nhà.

Tại nhiều địa phương trong tỉnh Nghệ An, đặc biệt là ở các huyện miền núi cao, phong trào hỗ trợ xây dựng nhà ở đã thực sự trở thành ngày hội, nơi tinh thần sẻ chia, tương trợ, đoàn kết, giúp đỡ cho hộ nghèo, hộ khó khăn đã được phát huy cao độ.

Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh đã hỗ trợ xây dựng, sửa chữa được 11.787 nhà, trong đó, riêng Bộ Công an và Công an tỉnh Nghệ An đã hỗ trợ xây dựng 2.800 căn nhà đảm bảo 3 cứng (nền cứng, khung – tường cứng, mái cứng).

Tại tỉnh Quảng Ngãi, nếu như năm 2022, toàn tỉnh này còn hơn 21.000 hộ nghèo, cận nghèo khó khăn về nhà ở, đến cuối năm 2024, địa phương đã hỗ trợ sửa chữa, xây mới hơn 7.000 nhà ở tặng hộ nghèo, cận nghèo.

Trong đó, 4.281 nhà ở được hỗ trợ từ nguồn vốn các Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, chương trình phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số; 2.721 căn nhà được hỗ trợ từ nguồn vốn xã hội hóa. Từ “an cư” đã có 2.000 hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn tỉnh này vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống.

Những mái nhà nặng “nghĩa Đảng, tình dân” đã thực sự trở thành điểm tựa và động lực để các hộ dân được thụ hưởng, vươn lên ổn định cuộc sống, thoát nghèo bền vững; góp phần cùng các địa phương hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao…

Để chăm lo tốt hơn nữa đối với người có công với cách mạng, bảo đảm nơi ở an toàn các hộ dân còn khó khăn về nhà ở, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã có Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24/5/2024 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới.

Trong đó, Ban Bí thư Trung ương Đảng chỉ đạo: “...phấn đấu đến năm 2030, cả nước xóa bỏ hoàn toàn tình trạng nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu, hoàn thành xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp công nhân khu công nghiệp tại khu vực đô thị…; bảo đảm 100% người có công, gia đình người có công với cách mạng được chăm lo tốt về nhà ở”.

Theo thống kê của các bộ, ngành, địa phương, đến cuối năm 2024, cả nước còn khoảng 315.000 hộ khó khăn về nhà ở cần được hỗ trợ. Phần lớn các hộ khó khăn tập trung ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng chịu tác động của thiên tai…, không có khả năng tự cải thiện nhà ở. Đây làm một thách thức không nhỏ đối với mục tiêu đã được Ban Bí thư Trung ương Đảng đề ra tại Chỉ thị số 34-CT/TW.