La bàn trên smartphone có đáng tin cậy?

Trong vô số tiện ích mà điện thoại thông minh mang lại, la bàn kỹ thuật số là một công cụ được nhiều người tin dùng để định hướng nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu bạn từng cảm thấy la bàn trên điện thoại của mình ‘phản chủ’, chỉ lung tung hoặc không chính xác, thì bạn không hề đơn độc. Các thử nghiệm và phân tích chuyên sâu gần đây đã vạch trần những hạn chế đáng kể của công nghệ này, đặt ra câu hỏi lớn về độ tin cậy của nó, đặc biệt trong những tình huống quan trọng.

Vì sao la bàn trên smartphone thường ‘lạc lối’?

Khác với la bàn từ tính truyền thống sử dụng kim nam châm, la bàn trên smartphone hoạt động dựa trên một cảm biến gọi là từ kế (magnetometer) để phát hiện từ trường Trái đất. Dữ liệu này sau đó được kết hợp với thông tin từ con quay hồi chuyển và gia tốc kế để ước tính phương hướng.

Về lý thuyết, đây là một giải pháp thông minh. Nhưng thực tế, các cảm biến này cực kỳ nhạy cảm và dễ bị nhiễu loạn bởi vô số yếu tố xung quanh, chẳng hạn như từ chiếc bàn kim loại bạn đang ngồi, các thiết bị điện tử gần đó, bảng điều khiển ô tô, cho đến chính những phụ kiện điện thoại có nam châm. Chính vì môi trường xung quanh điện thoại luôn nhiễu loạn và khó lường, khiến la bàn kỹ thuật số phải ‘vật lộn’ để đưa ra chỉ số đúng.

Thử nghiệm thực tế và bằng chứng về sự thiếu ổn định ‘gây sốc’

Để đánh giá hiệu suất thực tế, một loạt thử nghiệm đã được tiến hành trên 9 mẫu điện thoại phổ biến (gồm các dòng iPhone như iPhone 11, 16 Pro; các máy Android như Motorola Edge 2023, Nothing Phone, Xiaomi Poco X7 Pro, Honor 200 Pro) với nhiều ứng dụng la bàn khác nhau. Kết quả thu được cho thấy một bức tranh đáng lo ngại về sự thiếu nhất quán.

Nhiều ứng dụng la bàn trên cùng một thiết bị, thậm chí cùng một ứng dụng được mở lại nhiều lần, cũng cho ra các chỉ số phương hướng khác biệt. Một số lệch đến hơn 100 độ, tự tin ‘chỉ đường’ người dùng vào tường thay vì lối ra.

Việc hiệu chỉnh bằng cách xoay điện thoại theo hình số 8 quen thuộc cũng không phải lúc nào cũng mang lại kết quả và tiêu chuẩn hiệu chỉnh không đồng nhất giữa các thiết bị. Đáng chú ý, ngay cả hai chiếc điện thoại gần như giống hệt nhau về cấu hình (ví dụ: Nothing Phone (3a) và (3a) Pro) cũng đưa ra kết quả la bàn hoàn toàn khác biệt khi đặt cạnh nhau và sử dụng cùng ứng dụng. Điều này cho thấy la bàn trên smartphone vốn không ổn định và không được thiết kế cho việc định vị chính xác, tin cậy.

Hậu quả khôn lường khi tin vào la bàn kỹ thuật số

Sự thiếu chính xác của la bàn điện thoại ảnh hưởng trực tiếp đến các ứng dụng dẫn đường như Google Maps, đặc biệt khi bạn đứng yên. Hiện tượng chấm xanh định vị xoay tròn không mục đích chính là lúc la bàn đang ‘bối rối’. Trong môi trường đô thị với nhiều tòa nhà cao tầng, kết cấu kim loại và hệ thống giao thông ngầm, tình trạng nhiễu từ càng trở nên nghiêm trọng. Nguy hiểm hơn, việc phụ thuộc hoàn toàn vào la bàn điện thoại trong các tình huống quan trọng như đi bộ đường dài ở nơi hẻo lánh, ít sóng GPS, có thể dẫn đến việc đi lạc do công cụ cung cấp thông tin sai lệch.

Cải thiện và khi nào nên dùng la bàn truyền thống

Mặc dù không thể hoàn hảo, người dùng vẫn có thể thử một số cách để cải thiện độ chính xác của la bàn điện thoại: thực hiện hiệu chỉnh hình số 8 trên bề mặt phi kim loại, tìm tùy chọn ‘Calibrate Compass’ trong cài đặt vị trí (Android), hoặc xoay tròn iPhone khi mở ứng dụng La bàn (Compass). Tháo ốp lưng có nam châm và khởi động lại điện thoại đôi khi cũng mang lại hiệu quả bất ngờ.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng ngay cả trong điều kiện lý tưởng, la bàn điện thoại không thể sánh được với độ tin cậy của la bàn từ tính truyền thống. Vì vậy, trong những tình huống mà việc định hướng chính xác là quan trọng (như thám hiểm địa hình lạ, đi rừng, đi biển), hãy luôn mang theo một chiếc la bàn thực sự và biết cách sử dụng nó.

Nhìn chung, la bàn của điện thoại chỉ nên đóng vai trò là công cụ hỗ trợ, không phải là phương tiện dẫn đường chính. Suy cho cùng, sự tiện lợi của kỹ thuật số không thể thay thế hoàn toàn cho độ tin cậy đã được kiểm chứng của công cụ analog.