Loài rắn vô hại nhưng thường bị chết oan vì giống rắn độc

Loài rắn vô hại với vẻ bề ngoài giống rắn độc

Nhiều người, do thiếu kiến thức hoặc không có khả năng phân biệt các loài rắn, thường cho rằng rắn có đầu to, hình tam giác tách biệt rõ với thân là rắn độc.

Tuy nhiên, đây là quan điểm hoàn toàn sai lầm. Thực tế, không phải loài rắn độc nào cũng có đầu hình tam giác, và ngược lại, không phải loài rắn nào có đặc điểm này cũng mang nọc độc.

Chính vì hiểu lầm đó, nhiều loài rắn vô hại, chẳng hạn như rắn rào đốm, đã bị con người tiêu diệt chỉ vì vẻ bề ngoài này.

Rắn rào đốm, tên khoa học Boiga multomaculata, là loài thuộc chi rắn rào (tên khoa học Boiga), họ rắn nước. Loài rắn này được phân bố tại Ấn Độ, phía nam Trung Quốc, Bangladesh, các quốc gia Đông Nam Á như Malaysia, Campuchia, Thái Lan, Việt Nam…

Tại Việt Nam, rắn rào đốm được tìm thấy hầu như trên khắp cả nước, từ các tỉnh miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Lào Cai, Lai Châu đến các tỉnh thành phía Nam như Đồng Nai, Tây Ninh, TPHCM…

Rắn rào đốm thường sống ở khu vực gần nguồn nước như ao, hồ, sông, suối, gặp nhiều ở những khu rừng ở độ cao khoảng 1.200m. Đôi khi, rào đốm cũng xuất hiện ở những khu dân cư tại các thành phố lớn.

Rắn rào đốm sở hữu thân hình mảnh, đầu to hình tam giác phân biệt rõ với cổ, khi trưởng thành có thể dài đến hơn 1,8m. Trên cơ thể rắn có những đốm màu nâu kéo dài toàn thân. Những hoa văn này giúp rắn rào đốm dễ ẩn nấp trên cây hoặc dưới những tán lá khô.

Rắn rào đốm là loài hoạt động và săn mồi cả ngày lẫn đêm. Thức ăn của chúng là các loài bò sát nhỏ như thằn lằn, tắc kè… đôi khi chúng ăn cả trứng thằn lằn hoặc ăn chim, cá nhỏ.

Rắn rào đốm có độc không?

Trong thế giới tự nhiên, các loài động vật luôn có những cách khác nhau để sinh tồn. Có những loài sở hữu nọc độc để giết chết kẻ thù, có những loài tìm cách ngụy trang để lẩn trốn và có những loài học theo hình dáng bên ngoài của những loài có độc để đe dọa kẻ thù. Rắn rào đốm là một trong số đó.

Trên thực tế, rắn rào đốm cũng sở hữu răng nanh và tuyến độc. Tuy nhiên, rắn rào đốm là loài nanh độc sau, nghĩa là răng nanh để tiêm nọc độc của loài rắn này nằm sâu ở phía trong hàm trên, gần cổ họng, thay vì nằm ngay phía ngoài hàm như phần lớn các loài rắn độc khác.

Do vị trí răng nanh nằm sâu phía trong, rào đốm nói riêng và các loài rắn độc nanh sau nói chung thường phải cắn sâu vào con mồi hoặc kẻ thù để đưa răng nanh vào vị trí thích hợp mới có thể tiêm nọc độc. Điều này khiến cho việc tiêm nọc độc của các loài rắn độc nanh sau ít hiệu quả hơn so với các loài rắn độc nanh trước.

Ngoài ra, nọc độc của rắn rào đốm cũng rất nhẹ, chỉ dùng để tấn công và giết chết những con mồi cỡ nhỏ, không đủ mạnh để gây nguy hiểm cho con người. Nếu người nào bị rắn rào đốm cắn, không cần phải có sự hỗ trợ y tế, mà chỉ cần rửa sạch và sách khuẩn vết cắn để tránh bị nhiễm trùng.

Rắn rào đốm cũng là một loài rắn nhút nhát, luôn tìm cách lẩn trốn khi cảm thấy bị đe dọa. Chúng thường ẩn nấp trong các hốc đá, khe nứt của thân cây… và hiếm khi cắn người.

Tuy không có nọc độc, nhưng hình dáng và hoa văn của rắn rào đốm lại dễ khiến nhiều người nhầm lẫn với các loài rắn độc như rắn lục cườm, rắn chàm quạp… Vì lý do đó, chúng thường xuyên bị con người tiêu diệt ngay khi bắt gặp.

Thực tế, việc phân biệt rắn độc và rắn không độc là điều không hề đơn giản. Ngay cả với những người có kinh nghiệm, thậm chí là chuyên gia, việc nhận diện nhầm vẫn có thể xảy ra do nhiều loài rắn sở hữu hoa văn và màu sắc khá tương đồng.

Do đó, khi phát hiện rắn nhưng không chắc chắn về mức độ nguy hiểm, người dân nên giữ khoảng cách an toàn, tuyệt đối không cố bắt giữ hay xua đuổi rắn một cách tùy tiện, để tránh nguy cơ bị cắn gây tai nạn đáng tiếc.

Trong trường hợp rắn vào nhà hoặc khu vực sinh sống và không thể nhờ người có chuyên môn xử lý, việc tiêu diệt rắn cũng có thể được cân nhắc nếu không thể xác định được đó có phải là loài rắn độc hay không, nhằm đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình.