Lý do Hiến pháp sửa đổi không quy định đơn vị hành chính xã, phường, đặc khu

Chiều 13.6, góp ý vào dự thảo nghị quyết sửa đổi Hiến pháp 2013, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho biết, tại dự thảo, điều 110 quy định về các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành hai cấp gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

ẢNH: GIA HÂN

Theo đại biểu của Thanh Hóa, đây là vấn đề nhiều đại biểu Quốc hội và nhân dân quan tâm. Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp cũng đã báo cáo, giải trình các vấn đề đại biểu nêu. Tuy nhiên, việc quy định tại dự thảo về đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là “vẫn chưa rõ”.

Dù thống nhất với giải trình của Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp rằng việc quy định khái quát là để đảm bảo tính ổn định, sau này nếu có yêu cầu thành lập các loại đơn vị hành chính mới sẽ không phải sửa đổi Hiến pháp, song ông Hải băn khoăn, giải thích như vậy chưa khẳng định nhất quán mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Nghĩa là trong tương lai phát triển có thể hình thành đơn vị hành chính mới.

Từ đó, ông Hải đề nghị cần quy định kỹ lưỡng việc này để tránh nhiều cách hiểu khác nhau về các đơn vị hành chính dưới tỉnh. 

“Một lần nữa, tôi đề nghị quy định cụ thể các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm hai cấp tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương và cấp xã gồm xã, phường, đặc khu”, đại biểu Thanh Hóa đề nghị.

ẢNH: GIA HÂN

Quy định có tầm nhìn xa

Ngược lại, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn TP.Hà Nội) cho rằng, việc quy định tổ chức đơn vị hành chính gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố Trung ương là “rất hợp lý”. 

Một mặt, quy định này đảm bảo tốt cho việc tổ chức chính quyền 2 cấp. Mặt khác, tạo không gian rộng hơn để sau này có thể có những điều chỉnh hợp lý hơn mà không phải sửa đổi Hiến pháp quá thường xuyên.

Theo ông Trí, khi bỏ cấp huyện, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp “có thực tế” là các thành phố trực thuộc tỉnh, thị xã bị tách nhỏ thành các phường, xã trực thuộc tỉnh.

Ông Trí cho rằng, đô thị hóa là xu thế chung trên toàn cầu và ở nước ta, quá trình đô thị hóa rất rõ từ năm 1975 tới nay. Bên cạnh các thành phố lâu đời như Vinh, Nam Định, Nha Trang, Đà Lạt thì xuất hiện nhiều thành phố mới như Đồng Hới, Hòa Bình, Hải Dương, đã làm giàu và làm đẹp hơn cho đất nước.

“Quá trình đô thị hóa chúng ta vẫn sẽ tiếp tục, vì thế việc quy định như dự thảo là rất hợp lý và có tầm nhìn xa”, ông Trí nêu.

Giải trình cuối phiên thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật – Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, từ khi thành lập nước tới nay, các loại đơn vị hành chính của nước ta thường xuyên thay đổi và điều chỉnh về tên gọi, cấp hành chính, tính chất, quy mô. Cả 4 lần sửa đổi Hiến pháp trước đây đều chỉnh sửa về đơn vị hành chính.

Do đó, lần sửa đổi này, Ủy ban dự thảo Hiến pháp đề xuất quy định khái quát hơn để trong phát triển nếu cần thiết có thể có loại đơn vị hành chính mới.

“Tôi xin nói là loại đơn vị hành chính mới chứ không phải thêm một cấp đơn vị hành chính. Vẫn là trong đơn vị hành chính cấp xã, nhưng có thể quá trình phát triển thêm một loại hình đơn vị hành chính nào đó nữa”, ông Tùng nói và cho biết thêm, quy định về các loại hình đơn vị hành chính sẽ được thiết kế tại  luật Tổ chức chính quyền địa phương chứ không phải tại Hiến pháp nhằm đảm bảo tính ổn định của Hiến pháp.