Trong vụ án xảy ra tại Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, Viện KSND tối cao truy tố 22 bị can. Có 4 người bị cáo buộc tội nhận hối lộ, gồm: Hoàng Quốc Hùng, cựu giám đốc; Lương Nhân Hòa, cựu phó giám đốc; Nguyễn Đình Cảnh, cựu trưởng phòng thuộc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia; Phạm Quang Hậu, cộng tác viên Công ty luật Vicco.
14 bị can bị truy tố tội đưa hối lộ và 4 bị can còn lại bị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Ông Hoàng Quốc Hùng, cựu Giám đốc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia
ẢNH: T.H
Gom hồ sơ để hưởng “hoa hồng”
Đầu năm 2019, ông Hùng nhiều lần được Phạm Quang Hậu (trước đó là lái xe riêng của ông Hùng) nhờ xin cấp phiếu lý lịch tư pháp cho người quen. Thấy việc này có thể trục lợi cá nhân, ông Hùng thỏa thuận để Hậu đứng ra làm đầu mối nhận hồ sơ “cấp nhanh” phiếu lý lịch tư pháp.
Theo yêu cầu ông Hùng đưa ra, Hậu được tự do “phát giá” với người có nhu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp, miễn sao phải chi “hoa hồng” 700.000 đồng/hồ sơ/phiếu lý lịch tư pháp cho ông Hùng.
Định kỳ chiều thứ 6 hằng tuần, Hậu sẽ dựa trên số lượng hồ sơ được giải quyết cấp phiếu lý lịch tư pháp trong tuần đó, thanh toán tiền cho ông Hùng. Tiền được chuyển bằng 2 hình thức, một là chuyển khoản cho ông Hùng, hai là trực tiếp đưa tiền mặt tại phòng làm việc của ông Hùng.
Đáng chú ý, cáo trạng của Viện KSND tối cao cho thấy, cựu Giám đốc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia đã sử dụng nhiều mánh khóe trong quá trình phạm tội. Đây cũng là lý do dẫn tới số phiếu lý lịch tư pháp được “cấp nhanh” vô cùng lớn.
Theo quy đinh, Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia thực hiện cấp phiếu lý lịch tư pháp trong trường hợp công dân Việt Nam không xác định được nơi thường trú hoặc tạm trú. Nếu xác định được nơi thường trú hoặc cư trú, thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp sẽ do sở tư pháp các địa phương thực hiện.
Để “gom” hồ sơ về đầu mối của mình, ông Hùng hướng dẫn Hậu khi nhận hồ sơ sẽ để trống thông tin nơi thường trú, tạm trú và quá trình cư trú trên tờ khai; đồng thời sử dụng hộ chiếu thay vì chứng minh nhân dân hoặc căn cước công an, vì hộ chiếu không thể hiện thông tin nơi cư trú. Tất cả những điều này nhằm hợp thức thẩm quyền cấp phiếu cho Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia.
Đặc biệt, ông Hùng một mặt nghiêm cấm nhân viên tại Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia trực tiếp làm dịch vụ cấp phiếu lý lịch tư pháp, mặt khác lại chỉ đạo cấp dưới phải tiếp nhận, xác minh, tra cứu và cấp phiếu đối với các hồ sơ không ghi thông tin nơi thường trú, tạm trú.
Bằng các thủ đoạn nêu trên, từ tháng 1.2019 – tháng 7.2023, ông Hùng cùng với Hậu đã nhận hối lộ tổng cộng hơn 43 tỉ đồng để “cấp nhanh” 55.713 phiếu lý lịch tư pháp. Trong đó, ông Hùng hưởng lợi gần 39 tỉ đồng, Hậu hưởng lợi hơn 4,1 tỉ đồng.
Hai bị can Nguyễn Xuân Thọ (trái) và Phạm Quang Hậu
ẢNH: BỘ CÔNG AN
Lệ phí theo quy định 200.000 đồng, “cấp nhanh” 2,5 triệu
Lệ phí cấp phiếu lý lịch tư pháp theo quy định là 200.000 đồng. Ông Hùng yêu cầu chi “hoa hồng” 700.000 đồng/hồ sơ, Hậu thu thêm 100.000 – 150.000 đồng/phiếu khi nhận hồ sơ từ các đầu mối trung gian. Các đầu mối trung gian tiếp tục thu thêm khoản chênh lệch để hưởng lợi, càng qua nhiều mối thì chi phí càng cao. Cao nhất, người dân phải trả đến 2,5 triệu đồng/phiếu lý lịch tư pháp “cấp nhanh”.
Kết quả điều tra cũng cho thấy, tham gia đường dây “cấp nhanh” phiếu lý lịch tư pháp có hàng chục đầu mối trung gian. Trong số này, có cả cán bộ công tác tại các đơn vị có liên quan đến quy trình cấp phiếu.
Một trong những đầu mối lớn nhất là Nguyễn Xuân Thọ, đại diện văn phòng giao dịch Công ty Luật TNHH Vicco. Thọ quen Hậu và được Hậu giới thiệu về việc quen ông Hùng, có thể làm thủ tục “cấp nhanh” phiếu lý lịch tư pháp.
Thọ cho Hậu làm cộng tác viên của Công ty Luật TNHH Vicco. Mỗi hồ sơ cấp phiếu lý lịch tư pháp, Hậu thu của Thọ 850.000 đồng, Thọ cộng thêm 100.000 đồng trên mỗi phiếu để hưởng lợi cá nhân.
Tổng cộng từ tháng 1.2019 – tháng 7.2023, Thọ chuyển cho Hậu hơn hơn 10,9 tỉ đồng để làm dịch vụ cấp 12.897 phiếu lý lịch tư pháp. Hậu đưa cho ông Hùng hơn 9 tỉ đồng, giữ lại hơn 1,9 tỉ đồng.
Một đầu mối khác là Nguyễn Tú Anh, cựu cán bộ Cục Hồ sơ nghiệp vụ Bộ Công an. Do quen biết với nhau từ trước, Tú Anh thỏa thuận, cộng tác làm dịch vụ cấp phiếu lý lịch tư pháp với Hậu. Mức giá đưa ra là 1 triệu đồng, đã bao gồm tất cả chi phí liên quan.
Từ tháng 5.2022 – tháng 3.2023, Tú Anh đưa cho Hậu hơn 4,3 tỉ đồng để nhờ ông Hùng giải quyết 6.159 hồ sơ cấp phiếu lý lịch tư pháp. Trong đó, Tú Anh giữ lại hơn 307 triệu đồng.
Hay như Lương Nhân Hòa, cựu Trưởng phòng Hành chính, sau này là cựu Phó giám đốc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia. Đầu năm 2019, ông Hùng nghiêm cấm nhân viên làm dịch vụ cấp phiếu, nhưng Hòa biết ông Hùng cho Hậu làm đầu mối tiếp nhận hồ sơ, vì thế đã liên hệ và thỏa thuận với Hậu để làm môi giới “cấp 2”.
Kết quả điều tra xác định, từ tháng 1.2019 – 4.2023, các ông Hùng, Hòa và Hậu đã nhận hối lộ tổng cộng hơn 7,7 tỉ đồng từ 4 cá nhân để giải quyết cấp 10.346 phiếu lý lịch tư pháp.
Quá trình giải quyết vụ án, cơ quan điều tra đã làm việc với 55.713 người được “cấp nhanh” phiếu lý lịch tư pháp. Họ cho biết thông qua quảng cáo dịch vụ trên mạng internet để nhờ cấp phiếu. Họ cung cấp hồ sơ, tài liệu theo yêu cầu của người nhận làm dịch vụ và trả phí theo giá đã niêm yết, quảng cáo. Vì thế, không có căn cứ để xem xét trách nhiệm hình sự đối với những người này.
Tháng 4.2023, tại Hà Nội và một số địa phương xảy ra tình trạng quá tải khi cấp phiếu lý lịch tư pháp. Người dân phải xếp hàng từ sáng sớm để nộp hồ sơ. Đây cũng là thời điểm ông Hùng đang nhận hối lộ để “cấp nhanh” phiếu.
Trả lời báo chí khi ấy, ông Hùng cho biết, cán bộ của trung tâm đã đóng vai người dân để ghi nhận tình hình, qua đó thấy người dân thực sự vất vả.
Về nguyên nhân khiến người dân phải xếp hàng, ông Hùng cho rằng, do cách tổ chức, sắp xếp công việc của đơn vị này, cùng đó là nhu cầu cấp phiếu tăng đột biến…