Men gan cao

Định nghĩa

Men gan là thuật ngữ chung cho một tập hợp các protein hỗ trợ các phản ứng hóa học cụ thể. Các protein này bao gồm alanine transaminase (ALT), aspartate transaminase (AST), alkaline phosphatase (ALP), gamma-glutamyl transferase (GGT), bilirubin huyết thanh. Xét nghiệm men gan thường tập trung vào nồng độ ALT và AST.

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây tăng men gan như sau:

Bệnh gan nhiễm mỡ

Nguyên nhân rất phổ biến gây tăng men gan là gan nhiễm mỡ. Bệnh xảy ra khi có quá nhiều chất béo tích tụ trong gan. Nếu do uống rượu gọi là bệnh gan nhiễm mỡ do rượu. Khi rượu không phải là yếu tố gây bệnh, sự tích tụ chất béo trong gan được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Những người mắc hội chứng chuyển hóa có nguy cơ mắc NAFLD cao hơn.

Bệnh gan nhiễm mỡ đôi khi có thể gây mệt mỏi và đau ở bên phải bụng, nhưng thường không có triệu chứng rõ ràng.

Hội chứng chuyển hóa

Hội chứng chuyển hóa là một nhóm các yếu tố nguy của bệnh tim bao gồm đường huyết cao, tăng huyết áp, thừa cân, cholesterol cao…

Viêm gan

Viêm gan do các loại virus gây viêm và tổn thương gan, gây ra 5 loại viêm gan khác nhau A, B, C, D và E. Các triệu chứng của các virus viêm gan thường giống nhau.

Các triệu chứng viêm gan phổ biến bao gồm mệt mỏi, đau nhức cơ, đau khớp, buồn nôn, chán ăn… Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm một người có các triệu chứng viêm gan để xác định tình trạng tăng men gan.

Rối loạn sử dụng rượu hoặc ma túy

Uống quá nhiều rượu hoặc sử dụng ma túy có thể dẫn đến viêm gan hoặc tổn thương gan. Viêm gan do uống rượu được gọi là viêm gan do rượu. Nếu thuốc là nguyên nhân cơ bản thì đó là viêm gan nhiễm độc.

Các triệu chứng của viêm gan do rượu và viêm gan nhiễm độc tương tự các chủng viêm gan khác.

Xơ gan

Xơ gan là loại tổn thương gan, gây sẹo vĩnh viễn ở gan, có thể ngăn gan hoạt động bình thường. Xơ gan cuối cùng có thể dẫn đến suy gan.

Các triệu chứng của xơ gan bao gồm mệt mỏi và ngứa da. Nguy cơ xơ gan có thể xảy ra nếu không điều trị viêm gan, gan nhiễm mỡ.

Chẩn đoán

Xét nghiệm máu kiểm tra mức AST và ALT, là những loại enzyme mà gan giải phóng khi bị viêm hoặc tổn thương, có thể cho thấy men gan tăng cao.

Nếu một người có mức AST hoặc ALT tăng cao, bác sĩ có chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên khoa để xác định nguyên nhân cơ bản.

Men gan tăng cao là triệu chứng của nhiều tình trạng khác nhau. Người có các triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ, xơ gan hoặc các tình trạng liên quan khác nên đi khám.

Nồng độ men gan có thể trở lại bình thường nếu tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ.

Phòng ngừa

Nồng độ men gan tăng cao là triệu chứng của tình trạng bệnh tiềm ẩn, do đó phòng ngừa tập trung vào các nguyên nhân này. Duy trì lối sống năng động, lành mạnh tốt sức khỏe, tăng chức năng gan, nhờ đó góp phần làm giảm nguy cơ mắc một số tình trạng bệnh như bệnh gan nhiễm mỡ và hội chứng chuyển hóa.

Điều này có thể bao gồm ăn uống lành mạnh, nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh, hạn chế chất béo bão hòa, muối và rượu.

Điều trị

Điều trị men gan tăng cao tập trung vào việc kiểm soát tình trạng cơ bản gây tăng chỉ số bao gồm:

Bệnh gan nhiễm mỡ

Thay đổi lối sống để giảm cân như tập thể dục nhiều hơn, duy trì chế độ ăn cân bằng, đốt cháy nhiều calo hơn mức tiêu thụ. Người bị gan nhiễm mỡ do uống rượu cần giảm lượng rượu uống vào.

Hội chứng chuyển hóa

Các phương pháp điều trị hội chứng chuyển hóa bao gồm:

• Giảm cân.
• Tập thể dục nhiều hơn.
• Chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng.
• Kiểm soát lượng đường trong máu.
• Kiểm soát căng thẳng thông qua tập thể dục, thiền, chánh niệm…

Viêm gan

Các phương pháp điều trị viêm gan phụ thuộc vào việc bệnh là cấp tính hay lâu dài.

Với viêm gan cấp tính:

• Nghỉ ngơi trên giường
• Uống nhiều nước
• Tránh uống rượu

Điều trị viêm gan lâu dài thường bao gồm thuốc kháng virus để kiểm soát các triệu chứng và tiến triển của bệnh.

Rối loạn lạm dụng rượu hoặc ma túy

• Liệu pháp hành vi.
• Thuốc.
• Cai nghiện rượu, ma túy.

Xơ gan

Xơ gan là tổn thương gan vĩnh viễn nên không phải lúc nào cũng có thể điều trị được. Tuy nhiên, nguyên nhân cơ bản gây tổn thương gan thường đáp ứng với điều trị.

Các phương pháp như thay đổi chế độ ăn uống phù hợp, giảm cân và giảm lượng rượu đều có thể giảm nguy cơ gây tổn thương thêm ở gan. Chẩn đoán và điều trị kịp thời các tình trạng ảnh hưởng đến gan có thể giúp ngăn ngừa xơ gan.

Bảo Bảo (Theo Medical News Today)