Mỹ cấm nhập cảnh với thẩm phán Tòa án Tối cao Brazil Moraes và các đồng minh, sau khi ông ra lệnh đột kích nhà cựu tổng thống Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hôm 18/7 mô tả việc thẩm phán Tòa án Tối cao Brazil Alexandre de Moraes ra lệnh đột kích nhà cựu tổng thống Jair Bolsonaro là “cuộc săn phù thủy”, không chỉ vi phạm các quyền của người Brazil mà còn vượt ra khỏi biên giới, “nhắm vào người Mỹ”.
Do đó, ông đã lệnh “lập tức thu hồi thị thực của Moraes và các đồng minh của ông ấy tại tòa án, cũng như các thành viên gia đình trực hệ của họ”, đồng nghĩa những người này không được phép nhập cảnh vào Mỹ.
Theo Đạo luật Di trú và Quốc tịch của Mỹ, Ngoại trưởng được phép từ chối nhập cảnh đối với những cá nhân “có khả năng gây ra hậu quả nghiêm trọng về chính sách đối ngoại”.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tại Kuala Lumpur, Malaysia ngày 11/7. Ảnh: AFP
Tờ O Globo của Brazil đưa tin tổng cộng 7 thẩm phán Tòa án Tối cao bị Mỹ cấm nhập cảnh. Những thẩm phán không bị ảnh hưởng là Andre Mendonca, Nunes Marques, hai người được bổ nhiệm dưới thời chính quyền ông Bolsonaro, và thẩm phán Luiz Fux.
Tòa án Tối cao Brazil hiện chưa lên tiếng về động thái của Mỹ.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly trước đó nói rằng “ông Bolsonaro và những người ủng hộ ông đang bị tấn công bởi một hệ thống tòa án bị vũ khí hóa”.
Động thái ngoại giao chưa từng có này diễn ra sau nhiều tháng căng thẳng leo thang giữa chính quyền Tổng thống Donald Trump và các cơ quan tư pháp Brazil liên quan vụ truy tố cựu tổng thống Bolsonaro.
Cảnh sát liên bang Brazil ngày 18/7 đột kích nhà ông Bolsonaro và yêu cầu ông phải đeo thiết bị giám sát ở cổ chân theo lệnh của thẩm phán Tòa án Tối cao. Lệnh này còn cấm ông Bolsonaro liên hệ với giới chức nước ngoài, sử dụng mạng xã hội hay tiếp cận các đại sứ quán.
Ông Bolsonaro còn bị cấm liên lạc với các đồng minh chủ chốt, trong đó có con trai là nghị sĩ Eduardo, người đã vận động hành lang để Mỹ giúp bố mình trong vụ cựu tổng thống bị truy tố với cáo buộc âm mưu đảo chính.
Lệnh đột kích và các biện pháp hạn chế trên do thẩm phán Moraes ban hành, với lý do ông Bolsonaro “có khả năng rõ ràng” sẽ rời khỏi đất nước. Theo thẩm phán Moraes, cựu tổng thống đã nhờ một “nguyên thủ quốc gia nước ngoài” can thiệp vào hệ thống tòa án Brazil, điều ông cho là hành động tấn công vào chủ quyền quốc gia.
Cựu tổng thống Bolsonaro sau đó cho biết chưa bao giờ có ý định rời khỏi Brazil, cáo buộc động thái mới nhất của tòa án có mục đích “làm nhục”.
Hội đồng gồm 5 thẩm phán của Tòa án Tối cao sau đó đã xem xét lại lệnh của ông Moraes và giữ nguyên quyết định.
Cựu tổng thống Brazil Jair Bolsonaro trả lời báo chí tại thủ đô Brasilia ngày 18/7 sau khi phải đeo thiết bị giám sát. Ảnh: AFP
Ông Bolsonaro, người làm tổng thống Brazil nhiệm kỳ 2019-2022, đang bị Tòa án Tối cao xét xử với cáo buộc âm mưu đảo chính nhằm ngăn lãnh đạo đương nhiệm Luiz Inacio Lula da Silva lên nắm quyền vào năm 2023. Ông bác bỏ cáo buộc và gọi đây là hành động đàn áp chính trị.
Tổng thống Trump những tuần qua gây áp lực buộc Brazil dừng hành động pháp lý chống lại cựu tổng thống Bolsonaro, cho rằng đồng minh cũ của mình là nạn nhân của “cuộc săn phù thủy”. Trong bức thư công bố quyết định áp thuế 50% với hàng hóa Brazil được công bố tuần trước, ông Trump mở đầu bằng lời chỉ trích phiên tòa xét xử ông Bolsonaro.
Tổng thống Trump hôm 17/7 chia sẻ bức thư gửi cho cựu lãnh đạo Brazil lên mạng xã hội Truth Social, trong đó nói ông Bolsonaro đang bị “một hệ thống bất công” đối xử tàn tệ và kêu gọi chấm dứt phiên tòa ngay lập tức.
Reuters nhận định động thái mới nhất của tòa án củng cố thêm quan điểm rằng chiến thuật của ông Trump đang phản tác dụng, khiến cho ông Bolsonaro gặp thêm rắc rối và giúp chính phủ hiện tại ở Brazil thu hút thêm ủng hộ.
Huyền Lê (Theo Reuters, Newsweek)