Ngăn chặn tẩu tán hàng giả

Vì sao hàng nhái, giả qua mặt cơ quan chức năng?

Những ngày cuối tuần qua, chiến dịch cao điểm truy quét hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng vẫn đang diễn ra quyết liệt trên cả nước. Tại Trung tâm thương mại Saigon Square (Q.1, TP.HCM), nơi được mệnh danh là “thiên đường hàng nhái“, lực lượng chức năng tiếp tục mật phục, kiểm tra, xử phạt dù trước đó nhiều hộ kinh doanh đã đóng cửa, “án binh bất động” nhằm đối phó với chiến dịch truy quét. Ngày 14.6, khi kiểm tra ki ốt 47T-49T do bà N.T.H.N làm chủ và ki ốt 3B+9D do bà V.T.K.O làm chủ, lực lượng chức năng đã lập biên bản, tạm giữ tổng cộng gần 400 sản phẩm là hàng giả tại hai địa điểm kinh doanh này.

ẢNH: QLTT

Cùng thời điểm, cơ quan công an phối hợp Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Tây Ninh tạm giữ hàng trăm sản phẩm, thiết bị sản xuất mỹ phẩm giả do L.T.M.D và N.T.T (cùng ngụ Tây Ninh) cầm đầu. Đoàn kiểm tra đã phát hiện 32 thùng giấy chứa các loại mỹ phẩm là kem trộn, tổng trọng lượng 1,2 tấn, tất cả đều không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Tiếp tục kiểm tra nhà và kho của D., lực lượng chức năng phát hiện thêm hàng trăm tấn hóa chất chứa trong các thùng, lọ, bao… gồm hương liệu, phèn chua, dung môi, bột hóa chất không rõ nguồn gốc được người này sử dụng để làm mỹ phẩm giả. 

Riêng tại 2 kho hàng của T., công an phát hiện nhiều lọ mỹ phẩm với tổng trọng lượng khoảng 10 tấn đã dán nhãn mác, cùng 800 kg các lọ mỹ phẩm chưa dán nhãn cùng máy in tem, nhãn và các vỏ hộp, thùng để đóng gói… Số tang vật tạm giữ ước tính trị giá khoảng 3,5 tỉ đồng. Tất cả đều không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Qua làm việc, D. khai nhận từ năm 2020 đã bắt đầu làm mỹ phẩm giả để bán. Ước tính đến thời điểm bị phát hiện, D. và T. đã bán ra hơn 100.000 đơn hàng, thu lợi gần 10 tỉ đồng.

Những vụ việc tương tự, đang được phát hiện, xử lý ở khắp nơi với đủ loại hàng hóa. Điểm chung của các đường dây sản xuất, buôn bán hàng giả này là đã hoạt động rất lâu năm, công khai và doanh thu rất lớn. Đến khi Chính phủ chỉ đạo quyết liệt truy quét thì các đối tượng này tìm mọi cách tẩu tán, phi tang, trong đó có nhiều người đã bị bắt giữ, xử lý.

Ông Lê Mạnh Thắng, Đội trưởng Đội QLTT số 5 (Chi cục QLTT Hà Nội), lý giải: Để đánh lạc hướng sự chú ý cơ quan chức năng, đối tượng tàng trữ buôn bán hàng lậu đã lợi dụng sự quản lý an ninh chặt chẽ của khu chung cư, hoặc chọn những căn nhà nằm ở ngoại thành, xa trung tâm để tàng trữ hàng lậu. Nhằm xóa dấu vết nơi sản xuất, mọi thông tin, giao dịch mua hàng đều thực hiện thông qua mạng xã hội, vận chuyển thông qua ship code. Đơn cử tại địa điểm 62 phố Bạch Mai (TP.Hà Nội) được một ngân hàng thuê làm địa điểm giao dịch, còn đối tượng sử dụng những tầng trên cùng làm kho lưu giữ hàng hóa. Điều này gây khó khăn không nhỏ cho lực lượng chức năng trong quá trình kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn hàng lậu, hàng giả.

Còn theo đại diện Cục Quản lý và phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương), hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ thường được sản xuất và tiêu thụ dưới dạng nhỏ lẻ, không có địa chỉ cố định, dẫn tới công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn. Các tiểu thương cũng có các “chiêu trò” để qua mặt, đối phó đoàn kiểm tra của lực lượng chức năng. Đơn cử như tại Saigon Square, trong suốt 3 tuần qua, các tổ công tác của Cục Quản lý và phát triển thị trường trong nước thường xuyên túc trực, giám sát hoạt động kinh doanh tại các ki ốt. Tuy nhiên, nhiều gian hàng chọn cách đóng cửa, thậm chí đóng gói, vận chuyển hàng hóa ra khỏi địa điểm kinh doanh để né tránh kiểm tra.

ẢNH: QLTT

Phải vào tận “sào huyệt” kiểm tra

Trước tình trạng tẩu tán, phi tang hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả, hàng nhái đang diễn ra tràn lan, một lãnh đạo Đoàn luật sư TP.HCM thừa nhận đây là điều rất đáng lo ngại bởi nếu làm ăn nghiêm túc thì không việc gì phải đóng cửa. Vì thế cơ quan chức năng cần vào cuộc điều tra làm rõ liệu đây có phải là hành vi vi phạm pháp luật, “có tật giật mình” hay không? Việc điều tra cũng rất đơn giản, doanh nghiệp nào cũng có địa chỉ, có đăng ký kho, có đơn vị vận chuyển, nên dù đóng cửa thì hàng hóa vẫn ở đó, không thể trốn được. 

Về nguyên tắc, chủ sở hữu hợp pháp tài sản có quyền định đoạt đối với tài sản của mình, trong đó có quyền vứt bỏ, đốt, phá. Tuy nhiên việc định đoạt đó không được làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, ảnh hưởng quyền lợi hợp pháp của những người xung quanh. Trường hợp hành vi này không đủ căn cứ để xử lý về tội buôn bán hàng giả cũng như tội che giấu tội phạm thì vẫn có thể xem xét xử lý về hành vi gây ô nhiễm môi trường, xử lý vi phạm về vấn đề xả thải ra môi trường các chất thải nguy hại, tùy vào tính chất mức độ mà có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), nhấn mạnh phải kiểm tra từ gốc, chính từ các kho hàng, nhà xưởng, kho bãi bởi từ những nơi này, họ mới có thể vận chuyển mang đi tẩu tán. Nơi nào đang đóng cửa nhiều, đang có dấu hiệu “án binh bất động” là nơi đáng nghi ngờ nhất.

“Hiện nay lực lượng chức năng khá mỏng, khó có thể theo dõi túc trực 24/24, trong khi các đối tượng phạm pháp có thể lợi dụng đêm khuya, lúc vắng người để mang hàng hóa tẩu tán. Chúng ta phải huy động người dân, cơ quan quản lý cần có các chính sách tuyên truyền, khen thưởng cho ai phát hiện việc tẩu tán hàng hóa mờ ám, hướng dẫn người dân ghi lại những hình ảnh trực tiếp để làm bằng chứng. Hiện nay hệ thống chính trị đang vào cuộc quyết liệt để bảo vệ người dân, doanh nghiệp thì chính người dân cũng cần có trách nhiệm hợp tác, hỗ trợ cơ quan chức năng. Để chống hàng giả thì không ai qua được tai mắt của nhân dân. Nếu ai theo dõi, phát hiện trường hợp tẩu tán, phi tang thì có chính sách khen thưởng phù hợp. Theo tôi đó là cách giải quyết hữu hiệu nhất”, ông Ngô Trí Long hiến kế.

Ông Nguyễn Thành Nam, Phó cục trưởng Cục Quản lý và phát triển thị trường nội địa (Bộ Công thương), thừa nhận: Trong giai đoạn cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, nhiều vụ việc quy mô lớn đã được phát hiện trên cả nước. Điều đáng lo ngại là các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi và có tổ chức. Một số thủ đoạn phổ biến được ghi nhận gồm: lợi dụng cơ chế tự công bố tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; thành lập nhiều doanh nghiệp tại các địa điểm khác nhau để phân tán hoạt động; chọn vị trí sản xuất, kho chứa ở khu vực hẻo lánh nhằm tránh sự kiểm tra của lực lượng chức năng; thậm chí có hiện tượng móc nối với một số cá nhân trong cơ quan liên quan để hợp thức hóa thủ tục công bố sản phẩm, hợp pháp hóa hàng hóa vi phạm.