Mã hóa kiến thức thành hình ảnh
Nguyễn Thị Phương Thảo cho biết để trở thành nhà vô địch hạng mục sơ đồ tư duy của cuộc thi Thể thao trí tuệ thế giới lần thứ 33 năm 2024 diễn ra tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào tháng 12.2024 là một hành trình rèn luyện suốt 7 năm bằng các phương pháp học tập thông minh và 5 năm với bộ môn sơ đồ tư duy. Và Thảo muốn chia sẻ phương pháp này đến với những học sinh (HS) THPT, đặc biệt là HS lớp 12 sắp sửa tham gia kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Nguyễn Thị Phương Thảo là nhà vô địch hạng mục sơ đồ tư duy lần thứ 33 năm 2024
ẢNH: NVCC
“Thật ra, phương pháp học tập thông minh bằng sơ đồ tư duy đã được áp dụng từ rất lâu trên thế giới, tuy nhiên vẫn còn lạ lẫm ở Việt Nam. Bản thân mình đã rèn luyện, thực hành và cảm thấy hiệu quả nên muốn chia sẻ, truyền lại kinh nghiệm cho HS”, Thảo nói và chia sẻ thêm rằng trong suốt nhiều năm qua, cô đã thường xuyên đến các trường trên khắp cả nước để hướng dẫn cho HS phương pháp học tập thông minh, dễ nhớ này.
Theo cô gái người Lâm Đồng, HS muốn tiếp thu và nhớ bài một cách thuận tự nhiên thì các thông tin, kiến thức cần được mã hóa thành hình ảnh, có màu sắc, cũng như biết cách sắp xếp thông tin một cách rõ ràng. “Phương pháp ấy còn được gọi là sơ đồ tư duy”, Thảo nói.
Nguyễn Thị Phương Thảo cho biết: “Sở dĩ gọi là sơ đồ tư duy, bởi lẽ có “sơ đồ” là cách mà học sinh hệ thống và tổng hợp lại kiến thức đã học. Còn “tư duy” chính là cách tiếp thu mang tính cá nhân của mỗi HS”.
Nhiều lợi ích
Thảo cho biết học tập bằng sơ đồ tư duy mang lại nhiều lợi ích, giúp não bộ dễ dàng mã hóa và ghi nhớ thông tin lâu hơn so với cách ghi chép truyền thống. Mỗi nhánh đại diện cho một ý chính, phân nhánh dần ra các ý nhỏ, qua đó sẽ dễ thấy mối quan hệ giữa các phần, giúp HS có thể dễ dàng nắm được tổng thể bài học bằng các từ khóa và hình ảnh, kích thích tư duy sáng tạo. Vì khi vẽ sơ đồ tư duy, HS có thể tự do thể hiện suy nghĩ, sử dụng biểu tượng, hình ảnh, sự liên tưởng của mình để vẽ lại kiến thức được học.
“Lợi ích nữa là tiết kiệm thời gian học tập, HS không cần viết dài dòng, chỉ tập trung vào từ khóa quan trọng, tóm tắt chỉ trên một trang giấy. Nhờ vậy mà việc ôn tập cũng nhanh hơn vì có thể nhìn vào sơ đồ, có từ khóa và màu sắc là nhớ được bài. Sơ đồ tư duy tổng hợp chỉ trên một trang giấy nên dễ tra cứu, ôn lại trước kỳ thi. Khi cần bổ sung kiến thức, chỉ cần thêm nhánh dễ dàng”, Thảo cho hay.
Theo Thảo, sơ đồ tư duy tóm tắt kiến thức bài học có thể áp dụng được cho tất cả các môn, từ toán, lý, hóa cho đến văn, sử, địa…
“Đối với văn, sử, địa là những môn nhiều nội dung lý thuyết, nếu học theo cách thông thường thì sẽ khó nhớ. Nhưng nếu tìm được từ khóa quan trọng nhất, rồi sắp xếp hệ thống lại kiến thức trên sơ đồ tư duy, kết hợp thêm màu sắc sẽ giúp não dễ dàng ghi nhớ. Và thay vì phải học cả cuốn vở dày cộm, thì khi hệ thống lại mọi thứ trên một trang giấy, rất ít chữ, HS sẽ cảm thấy không ngán ngẩm khi ôn tập. Ví dụ trong một bài sử có 3 phần chính, thì 3 phần này sẽ là 3 nhánh chính của sơ đồ tư duy. Từ 3 nhánh chính ấy HS vẽ thêm những nhánh phụ, là những nội dung chi tiết hơn”, Thảo chia sẻ.
Để có thể vượt qua kỳ thi tốt nghiệp THPT một cách mỹ mãn, cô gái 28 tuổi khuyên: “Các bạn đừng lo lắng không thể nhớ các kiến thức từng được học. Hãy chia thời gian ôn tập kiến thức thành nhiều khoảng thời gian thay vì đợi đến gần thi mới học. Quan trọng hơn, là thay vì học nhiều nhớ ít, nếu có phương pháp học tập thông minh, các bạn chỉ cần học thời gian ít đi nhưng vẫn nhớ được nhiều. Phương pháp học tập ứng dụng sơ đồ tư duy sẽ mang lại kết quả tốt”.
Trở lại câu chuyện của bản thân, Thảo cho biết một trong những mục tiêu lớn nhất là lan tỏa được những kiến thức đã được tiếp thu, học hỏi, thực hành về bộ môn sơ đồ tư duy đến với HS khắp mọi miền đất nước.
Theo Nguyễn Thị Phương Thảo, phương pháp sơ đồ tư duy hợp với nhiều độ tuổi khác nhau. Chẳng hạn, HS tiểu học, THCS có thể áp dụng để học từ vựng tiếng Anh, các môn tự nhiên, xã hội. Còn HS THPT, sinh viên có thể dùng phương pháp sơ đồ tư duy để hệ thống bài học, ôn thi hiệu quả. Phương pháp này cũng giúp người trẻ đã đi làm ghi chú trong công việc, lập kế hoạch, lên ý tưởng nhanh chóng…
