Nhiều Gen Z ở Mỹ đang săn lùng các mẫu điện thoại “cục gạch”, chủ yếu là BlackBerry, để “cai nghiện” smartphone và mạng xã hội.
Theo NY Post, người trẻ thế hệ Z (Gen Z) đang cố gắng kết nối lại với thế giới xung quanh thay vì vùi đầu vào mạng xã hội, hình thành xu hướng Dumbphones – tìm về những thiết bị xưa cũ chỉ có chức năng liên lạc. Trong đó, BlackBerry được tìm mua nhiều nhất.

Một chiếc điện thoại BlackBerry cũ. Ảnh: Unsplash
Tuy nhiên, điều trớ trêu là họ lại sử dụng chính mạng xã hội để truyền bá thông điệp. Nhiều tháng qua, nhiều người ở độ tuổi 13-28 liên tục khoe những thiết bị công nghệ cổ điển sưu tầm được. Tìm kiếm trên TikTok với từ khóa “Blackberry”, kết quả hiển thị hàng nghìn video về Gen Z mua điện thoại cũ trên eBay hoặc lục lại trong tủ quần áo của bố mẹ, sau đó trang trí chúng bằng các hạt lấp lánh và móc chìa khóa, hoặc khoe tiếng phím bấm kêu lách cách.
Theo ghi nhận của Fast Company, hashtag #blackberry trên TikTok hiện có hơn 125.000 bài đăng, trong đó người dùng chia sẻ sự hoài cổ và những điện thoại đã lãng quên được lấy ra từ ngăn kéo, nổi bật là các mẫu như BlackBerry Classic Q20 Bold 9900 hay Curve.
“Chúng ta đã đi hết một vòng tròn”, TikToker có tên Notchonnie nói trong video khoe bộ sưu tập hàng trăm điện thoại, máy nghe nhạc và máy ảnh kỹ thuật số cũ.
“Tôi chán Apple đến mức tôi có thể từ bỏ mọi thứ để đổi lấy chiếc BlackBerry”, tài khoản tên Xeno viết trên X.
Trên TikTok, X, Reddit, Facebook, nhiều người chia sẻ cách để mua một chiếc BlackBerry cũ thay cho smartphone đang dùng, như tìm kiếm qua các nền tảng Facebook Marketplace, eBay và Back Market. Chỉ từ vài chục đến vài trăm USD, họ đã có thể sở hữu một điện thoại cơ bản – những thiết bị mà thế hệ Millennial từng “ám ảnh” về dịch vụ không ổn định, bàn phím nhỏ và giao diện người dùng kém trực quan.
“Smartphone không còn là nguồn vui nữa”, Pascal Forget, chuyên gia công nghệ ở Montreal (Canada), nói với CBC News. “Trước đây, nó rất thú vị, nhưng giờ nhiều người nghiện nó. Vì thế, họ muốn quay lại sử dụng một thiết bị đơn giản”.
“Dùng điện thoại cơ bản là một trong những khoảnh khắc tuyệt vời trong đời, nhất là khi nhìn xung quanh, mọi người đang cầm smartphone cuộn và cuộn”, Sammy Palazzolo, nhà sáng tạo nội dung TikTok đang sử dụng điện thoại gập cũ mỗi nửa ngày, nói với USA Today.
Theo nghiên cứu công bố năm ngoái của Pew Reasearch, gần một nửa số thanh thiếu niên Mỹ tham gia khảo sát cho biết họ trực tuyến “gần như liên tục”. Tỷ lệ này cao hơn so với 10 năm trước, khi 24% thanh thiếu niên trả lời như vậy. Một số nói việc chạm vào màn hình để mở khóa smartphone “gần như là phản xạ”.
Một số Gen Z chia sẻ cảm giác “tội lỗi” khi dùng smartphone liên tục, nhưng không thể dứt ra. “Tôi thấy lo lắng, thế là tôi mở smartphone, nhưng sau đó lại tự ghét bản thân vì đã bật điện thoại”, Charlie Fisher, sinh viên đại học 20 tuổi, cho hay.
Fisher cho biết đã từ bỏ iPhone để chuyển sang một chiếc điện thoại gập. Anh nói “cảm thấy như đứa trẻ” khi tìm hiểu lại mọi thứ xung quanh, dành nhiều thời gian chất lượng hơn cho gia đình và bạn bè, khám phá những sở thích khác ngoài việc lướt mạng và xem phim liên tục. Những người từ bỏ smartphone để quay về dùng điện thoại “cục gạch” cũng nhận thấy bản thân đang tìm kiếm sự cân bằng lành mạnh hơn giữa công việc và cuộc sống.
Các thương hiệu đang kinh doanh điện thoại cơ bản cũng ghi nhận doanh số tăng trong trào lưu quay lại điện thoại cũ. HMD Global, công ty đứng sau thương hiệu Nokia, chứng kiến doanh nghiệp số điện thoại gập tăng gấp đôi vào tháng 4/2024. Patrick Moorhead, nhà sáng lập Moor Insights & Strategy, đánh giá tại thị trường Bắc Mỹ, doanh số điện thoại “cục gạch” . “Trong 5 năm tới, doanh số thiết bị này có thể tăng 5% do những lo ngại về sức khỏe mà smartphone gây ra”, Moorhead nói với Guardian.
Theo nhà phân tích công nghệ Joe Birch, các sản phẩm của Apple và Samsung vẫn khó bị thay thế. “Nhưng thế hệ trẻ đang thay đổi hành vi tiêu dùng. Họ lo sợ ảnh hưởng xấu, tác động tiêu cực của thế giới số đến cuộc sống”, Birch nói và cho biết thống kê cho thấy trung bình 3 trong 5 người thuộc Gen Z nói muốn ít kết nối với thế giới kỹ thuật số.
Ngoài ra, người tiêu dùng ở độ tuổi 20 quan tâm nhiều đến quyền riêng tư. Họ tin các hoạt động trên Internet hiện nay đều bị giám sát, theo dõi hoặc lừa đảo, khiến họ muốn quay về một thiết bị cũ.
Tuy vậy, việc rời xa hoàn toàn được đánh giá không thể. Chẳng hạn tại Anh, hệ thống trường học đang thực hiện các hoạt động như lập kế hoạch giáo dục, giao và kiểm tra việc làm bài tập về nhà một cách trực tuyến. Bà Hannah Whelan, điều phối viên dữ liệu của tổ chức từ thiện Good Things Foundation, cho biết khoảng hai triệu thanh niên ở nước này có thể bị hạn chế quyền tiếp cận với dịch vụ, tài liệu và công cụ giáo dục trên Internet nếu không có thiết bị số.
“Phần lớn dịch vụ thiết yếu hiện đều tồn tại dưới dạng trực tuyến, gồm giáo dục, chăm sóc sức khỏe và tín dụng”, bà Whelan nói. “Người không có smartphone có thể gặp bất lợi, như không thể quét mã QR để điền vào biểu mẫu hoặc đặt món”.
Theo một số chuyên gia, thay vì bỏ smartphone hoàn toàn, người dùng có thể hạn chế tác động tiêu cực của thế giới số đến cuộc sống hàng ngày bằng chủ động tắt thông báo không cần thiết, hình thành thói quen như đọc sách hoặc đi dạo thay vì kiểm tra smartphone.
Bảo Lâm tổng hợp
- Khoảng cách thế hệ nhìn từ emoji
- Sự bấp bênh của Gen Z Mỹ khi tìm việc công nghệ