Các quy tắc tưởng nhỏ nhặt như cách giải quyết bất đồng, ứng xử trong sinh hoạt ảnh hưởng lớn đến các thành viên, quyết định việc gia đình gắn bó hay rời rạc.
Luôn nói chuyện tử tế, kể cả trong xung đột
Nghiên cứu của tiến sĩ John Gottman của Đại học Washington (Mỹ), chuyên gia hàng đầu về tâm lý hôn nhân, chỉ ra la hét làm tăng cortisol (hormone căng thẳng), khiến xung đột leo thang và tổn thương mối quan hệ. Trong khi đó, tiếng cười là liều thuốc kỳ diệu cho mọi mối quan hệ.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Tâm lý học gia đình (Journal of Family Psychology, Mỹ) chỉ ra, các gia đình thường xuyên cười đùa với nhau có mức độ gắn kết tình cảm cao hơn, giảm mâu thuẫn và giúp trẻ nhỏ phát triển kỹ năng xã hội tốt hơn.
Bất đồng có thể xảy ra trong mọi gia đình, nhưng cách chúng ta nói chuyện trong những khoảnh khắc khó khăn tạo nên sự khác biệt. Nói chuyện tử tế, ngay cả trong những tình huống khó khăn nhất, sẽ dạy cho mỗi người sự tôn trọng, an toàn về mặt cảm xúc và khả năng tự chủ.
Những lời nói gay gắt có thể thắng trong một cuộc tranh cãi, nhưng những lời nói nhẹ nhàng sẽ giữ cho mối quan hệ bền chặt.
Cùng nhau dùng bữa
Cùng ăn một bữa ăn không chỉ giúp lấp đầy dạ dày mà còn giúp xây dựng mối liên kết và làm cho mối quan hệ gia đình bền chặt hơn.
Các thành viên trong gia đình phải đảm bảo để điện thoại sang một bên, cố gắng trò chuyện nhiều hơn và trân trọng sự hiện diện của gia đình. Ngay cả khi chỉ ăn với nhau vài lần một tuần, những khoảnh khắc chung này tạo nên những kỷ niệm và nhắc nhở lẫn nhau về giá trị của tổ ấm. Một gia đình ăn cùng nhau, sẽ gắn bó với nhau hơn.
Một nghiên cứu của Đại học Columbia (Mỹ) chỉ ra, trẻ em trong gia đình có bữa cơm chung mỗi ngày ít có nguy cơ sa vào các hành vi tiêu cực như sử dụng chất kích thích, trầm cảm hoặc bỏ học.
Không làm xấu hổ các thành viên trong gia đình trước mặt người khác
Tất cả chúng ta đều có khuyết điểm, có thể khiến mỗi người bị chỉ trích, chê bai khi bước ra xã hội.
Nhà nên là nơi an toàn, không phải là nơi để bêu xấu. Chỉ trích người thân trước mặt người khác sẽ làm họ tổn thương, mất lòng tin. Thay vào đó, hãy cố gắng sửa lỗi cho họ một cách khéo léo và dành những cuộc trò chuyện mang tính “chỉnh đốn” cho những khoảnh khắc riêng tư dựa trên tình yêu, sự đồng cảm.
Nghiên cứu từ Đại học Harvard cho thấy kỹ năng lắng nghe đồng cảm giúp giảm căng thẳng gia đình tới 35% và tăng sự hài lòng trong mối quan hệ.
Cần lưu ý, thành viên trong gia đình bạn đôi khi không cần lời khuyên, họ chỉ cần được lắng nghe. Việc lắng nghe không cắt ngang, sửa lỗi, phản ứng gay gắt hoặc phán xét giúp những người thân yêu cảm thấy được nhìn nhận và tôn trọng. Điều đó cho họ biết mình có thể đến với bạn bất cứ lúc nào mà không sợ bị hiểu lầm hoặc phán xét. Đó là giá trị cao nhất của gia đình.
Gia đình hạnh phúc cũng là nơi mọi người học cách tha thứ. Tha thứ không phải là quên, mà là buông bỏ sự giận dữ để hướng tới tương lai. Nghiên cứu từ Đại học Stanford cho thấy tha thứ giúp giảm mức độ căng thẳng, cải thiện giấc ngủ và làm tăng tuổi thọ.
Luôn giữ lời hứa, kể cả với trẻ em
Giữ lời hứa nghĩa là thực hiện đúng những gì mình đã cam kết hoặc nói ra với người khác. Đó là hành động chứng minh sự uy tín, trách nhiệm và sự tôn trọng đối với người mà mình đã hứa. Khi một người giữ lời hứa, họ đang xây dựng niềm tin, củng cố mối quan hệ và tạo ra sự ổn định trong giao tiếp xã hội.
Về mặt tâm lý học, giữ lời hứa liên quan đến khái niệm “tính nhất quán hành vi”, tức là sự đồng nhất giữa lời nói và hành động.
Theo nghiên cứu của tiến sĩ Robert Cialdini, chuyên gia về tâm lý ảnh hưởng, Mỹ, con người có xu hướng đánh giá cao những người giữ lời hứa vì điều đó thể hiện sự đáng tin cậy và cam kết. Ngược lại, thất hứa thường dẫn đến mất niềm tin, làm tổn thương cảm xúc và phá vỡ mối quan hệ.
Trong gia đình, giữ lời hứa là quan trọng. Vợ chồng giữ lời hứa với nhau, cha mẹ giữ lời hứa với con cái. Đối với trẻ em, việc cha mẹ giữ lời hứa không chỉ xây dựng niềm tin mà còn làm gương cho trẻ học cách có trách nhiệm và tôn trọng người khác. Nghiên cứu từ Đại học Illinois cho thấy trẻ em lớn lên trong môi trường mà người lớn thường xuyên thất hứa dễ có xu hướng phát triển các vấn đề về lòng tin, lo âu và các hành vi chống đối.
Chia sẻ trách nhiệm
Nghiên cứu của Đại học Cambridge năm 2021 cho thấy những cặp đôi và gia đình chia sẻ công bằng các công việc nhà có mức độ hài lòng trong mối quan hệ cao hơn 43%.
Viện nghiên cứu Gia đình và Xã hội Mỹ cũng công bố, chia sẻ trách nhiệm giúp giảm 29% tỷ lệ ly hôn. Đặc biệt, khi nam giới tham gia nhiều hơn vào việc chăm sóc con cái và việc nhà, mối quan hệ trở nên bền vững và thân mật hơn.
Ngoài ra, nghiên cứu của Đại học Cornell (2020) phát hiện trẻ em lớn lên trong môi trường có sự phân chia công bằng trách nhiệm giữa bố mẹ phát triển kỹ năng đồng cảm, tinh thần hợp tác và khả năng tự lập cao hơn đáng kể.
Một ngôi nhà lành mạnh vận hành dựa trên những nỗ lực chung, không phải ai làm nhiều hơn mà là giúp đỡ nhau làm việc. Cho dù đó là dọn dẹp nhà cửa, nuôi dạy con cái hay chia sẻ về cảm xúc, sự công bằng và tinh thần đồng đội giúp mọi người cảm thấy được trân trọng.
Thùy Linh (Theo Timesofindia)