Mặc dù được ca ngợi về tốc độ và độ bền so với HDD truyền thống, nhưng ổ cứng thể rắn (SSD) lại ẩn chứa một điểm yếu đáng sợ là tuổi thọ hữu hạn dựa trên chu kỳ ghi. Tệ hơn, nhiều cài đặt mặc định trong Windows đang âm thầm ‘bào mòn’ và rút ngắn đáng kể tuổi thọ của chúng mỗi ngày. Đừng để mất trắng dữ liệu quan trọng, hãy hành động ngay với những tinh chỉnh đơn giản dưới đây.
SSD đang bị bào mòn một cách âm thầm mà bạn không hay biết
ẢNH: CRUCIAL
Ổ SSD là một ‘quả bom nổ chậm’
Khi chuyển từ ổ cứng cơ học (HDD) sang SSD, người dùng thường tin rằng mình đang sở hữu một thiết bị ‘sống thọ’ hơn. Tuy nhiên, sự thật lại không như vậy. Khác với HDD hỏng hóc với những tiếng kêu ken két báo hiệu, SSD thường lăn ra chết trong im lặng. Một ngày đẹp trời, chiếc máy tính của bạn có thể đột ngột từ chối khởi động và toàn bộ dữ liệu quý giá có nguy cơ biến mất vĩnh viễn.
Nguyên nhân sâu xa nằm ở chu kỳ ghi. Mỗi hành động, dù là nhỏ nhất như lưu một tệp tài liệu, duyệt web (ghi bộ nhớ đệm), hay thậm chí là các tiến trình nền của Windows, đều đang tiêu tốn một phần trong giới hạn ghi của ổ đĩa. Khi các ô nhớ đạt đến giới hạn, chúng sẽ bắt đầu hỏng hóc và không thể phục hồi.
Vạch mặt những ‘sát thủ thầm lặng’ trên Windows
Điều đáng báo động là chính hệ điều hành Windows bạn đang sử dụng hằng ngày lại có những tính năng mặc định gây hại cho SSD, gồm:
- Chống phân mảnh tự động (Automatic Defragmentation): Đây là một tính năng cũ từ thời HDD. Với SSD, việc chống phân mảnh không những không mang lại lợi ích về hiệu suất mà còn tạo ra các thao tác ghi khổng lồ và vô nghĩa, trực tiếp làm giảm tuổi thọ của ổ đĩa.
- Bộ đệm ghi (Write-Caching): Cài đặt mặc định của Windows ưu tiên việc xóa bộ đệm liên tục để phòng mất dữ liệu khi mất điện. Tuy nhiên, với laptop có pin hoặc PC có bộ lưu điện (UPS), điều này trở nên thừa thãi và chỉ lãng phí chu kỳ ghi.
- Các ‘cỗ máy’ ghi dữ liệu liên tục: Page File (bộ nhớ ảo), thư mục tạm (Temp) và bộ nhớ đệm của trình duyệt là những ‘thủ phạm’ hàng đầu, liên tục ghi hàng GB dữ liệu mỗi ngày mà người dùng không hề hay biết.
Cần làm gì để cứu lấy SSD?
Mặc dù các tính năng này luôn âm thầm hoạt động, nhưng chỉ với vài cú nhấp chuột để tắt chúng đi, bạn có thể bảo vệ và kéo dài tuổi thọ cho ổ SSD thêm nhiều năm. Cụ thể:
- Tắt chống phân mảnh tự động: Tìm mục ‘Defragment and Optimize Drives’ trong menu Start, chọn ổ SSD, vào ‘Change settings’ và bỏ chọn ở dòng Run on a schedule.
- Tối ưu hóa Write-Caching: Nhấp phải vào nút Start, chọn Disk Management, tiếp đó nhấp chuột phải vào ổ SSD > Properties > Policies. Hãy chắc chắn rằng dòng ‘Enable write caching’ được chọn. Nếu có pin hoặc UPS, hãy chọn thêm ‘Turn off Windows write-cache buffer flushing’.
- Di chuyển các thư mục ‘nguy hiểm’: Nếu có thêm một ổ HDD, hãy di chuyển Page File, thư mục Temp và bộ nhớ đệm của trình duyệt sang ổ HDD đó để giảm tải cho SSD.
- ‘Khám sức khỏe’ định kỳ: Sử dụng các công cụ miễn phí như CrystalDiskInfo hoặc phần mềm của nhà sản xuất (Samsung Magician, Crucial Storage Executive…) để theo dõi chỉ số TBW (Total Bytes Written) và Health Status (Tình trạng sức khỏe) của ổ SSD. Đừng đợi đến khi sức khỏe ổ đĩa xuống dưới 90% mới hành động. Hãy lên kế hoạch thay thế khi ổ đĩa đã sử dụng khoảng 80 – 85% giới hạn ghi định mức của nhà sản xuất.
Bằng việc chủ động thực hiện những tinh chỉnh đơn giản này, bạn không chỉ tiết kiệm được chi phí thay thế phần cứng trong tương lai mà còn bảo vệ được những dữ liệu vô giá của mình khỏi nguy cơ biến mất đột ngột.