Nút giao An Phú là nơi kết nối các tuyến đường chính ở cửa ngõ phía đông TP.HCM. Sau hơn hai năm thi công, hầm HC1-01 – hầm chui đầu tiên của dự án mới đưa vào khai thác ngày 30-6 – Ảnh: CHÂU TUẤN
Tình trạng thi công chậm trễ tại nút giao An Phú lại một lần nữa đã được Sở Xây dựng TP.HCM cảnh báo tới chủ đầu tư là Ban quản lý đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP sau buổi kiểm tra hiện trường công trình và tổ chức cuộc họp rà soát tiến độ mới đây.
Nút giao An Phú có nguy cơ tiếp tục chậm trễ
Theo Sở Xây dựng TP.HCM, thời gian qua thành phố đã có nhiều văn bản đôn đốc chủ đầu tư tập trung huy động nhân lực, máy móc thiết bị, vật tư, vật liệu để đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo hoàn thành thi công công trình theo tiến độ đề ra.
Tuy nhiên trên thực tế, công trường triển khai chậm. Một số hạng mục chưa đảm bảo tiến độ thi công theo yêu cầu, có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ hoàn thành công trình vào ngày 31-12.
Trước tình hình trên, Sở Xây dựng TP.HCM đề nghị chủ đầu tư triển khai thực hiện ngay một số nội dung để đảm bảo tiến độ thực hiện dự án theo kế hoạch. Cụ thể chủ đầu tư cần báo cáo chi tiết về tình hình thực hiện dự án tính đến thời điểm hiện nay. Trong đó phải làm rõ các khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân chậm trễ; tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan và đề xuất giải pháp khắc phục…
Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, dự án nút giao An Phú có khoảng 24 gói thầu, bao gồm xây lắp, tư vấn, giám sát, bảo hiểm, di dời hạ tầng, cây xanh… Riêng xây lắp có hơn 10 gói thầu chính với hơn 20 nhà thầu tham gia, chưa kể một số gói khác như cầu đi bộ, tháp trung tâm… chưa có nhà thầu.
Đơn cử như gói thầu XL5 (hầm chui HC1-01, vừa thông xe ngày 30-6) có đến 5 nhà thầu, là gói thầu có nhiều nhà thầu nhất, nhưng lại trễ tiến độ nhiều lần và Ban Giao thông phải nhận khuyết điểm với TP.
Ngoài ra hầu hết các gói thầu khác cũng đều có từ 2 – 3 nhà thầu liên danh. Đưa dự án nút giao An Phú thành dự án có số lượng nhà thầu đông đảo, dù số vốn và mặt bằng thi công không lớn.
Theo nguyên tắc thông thường “nhiều người làm thì nhanh”. Tuy nhiên thực tế tại công trường lại không như kỳ vọng.
Tính đến tháng 6-2025, tổng tiến độ dự án chỉ đạt khoảng 68%, dù mốc hoàn thành đã được điều chỉnh từ ngày 30-4 sang tháng 12-2025.
Quy mô các gói thầu, số lượng nhà thầu xây lắp trong mỗi liên danh tại dự án nút giao An Phú. Trong đó một số gói thầu vẫn chưa chọn nhà thầu như XL09, XL14, XL15, XL17 – Lập bảng: ĐỨC PHÚ
Nhiều nhà thầu nhưng năng lực kém sẽ làm rối tiến độ
TS Phạm Viết Thuận – viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM – nhận định việc có nhiều nhà thầu cùng tham gia một dự án có quy mô không quá lớn như nút giao An Phú là chưa hợp lý. Sự phân bổ các gói thầu với quy mô nhỏ rất dễ xảy ra tình trạng nhà thầu thi công chồng chéo, giẫm chân nhau.
Nhìn về quy mô gói thầu, ông Thuận viện dẫn tại tuyến cao tốc đang thi công ở Đồng bằng sông Cửu Long có gói thầu tới 7.000 tỉ đồng (gấp đôi dự án nút giao An Phú) mà chỉ cần liên danh với 4 thành viên tham gia.
Hay cầu Nhơn Trạch dù có mức vốn gấp đôi nút giao An Phú, ban quản lý dự án của Bộ Xây dựng cũng chỉ chia thành hai gói thầu xây lắp, liên danh mỗi gói chỉ hai thành viên. Dù số lượng nhà thầu không nhiều nhưng dự án cầu Nhơn Trạch vẫn là điểm sáng, hoàn thành trước tiến độ, sẽ thông xe ngày 19-8.
Do đó theo TS Thuận, cần phải rà soát, đánh giá cụ thể về tính hiệu quả khi phân chia một dự án với quá nhiều gói thầu và có cần thiết một liên danh lại có quá nhiều thành viên tham gia.
Nhạc trưởng quản lý công trình phải là 1-2 nhà thầu chính, ở dưới họ có thể thuê thầu phụ, tổ đội thi công các hạng mục nhỏ. Chủ đầu tư chỉ cần quản lý một hai nhà thầu này sẽ hiệu quả hơn là làm nhạc trưởng của 20 nhà thầu.
Quan trọng nhất là xây dựng hàng rào kỹ thuật và ra đề bài trong hồ sơ mời thầu để chọn được nhà thầu có chất lượng.
“TP cũng cần danh sách các nhà thầu gần đây đang thi công chậm tiến độ nhiều dự án để đưa vào hệ thống đấu thầu. Thậm chí áp dụng các biện pháp hạn chế tham gia đấu thầu tại các dự án mới. Chúng ta không thể để những đơn vị, nhà thầu làm việc ì ạch, thiếu quyết liệt gây ảnh hưởng đến các công trình của TP.
Đặc biệt trong bối cảnh số lượng công trình hạ tầng sắp tới là rất lớn, TP cần tính đến việc xây dựng và phát triển ít nhất ba tập đoàn nhà nước đóng vai trò chủ lực trong lĩnh vực phát triển hạ tầng, nhằm chủ động triển khai các dự án trọng điểm”, TS Phạm Viết Thuận đề xuất.
Còn theo TS Võ Kim Cương – nguyên phó kiến trúc sư trưởng TP.HCM – để đảm bảo chất lượng và tiến độ dự án, cần xây dựng khung tiêu chuẩn hồ sơ mời thầu rõ ràng, bao gồm năng lực tài chính, kinh nghiệm thi công, đội ngũ nhân sự, thiết bị và khả năng bồi thường khi xảy ra vi phạm hợp đồng.
TS Võ Kim Cương nói điều quan trọng là phải quy định rõ chế tài đối với các nhà thầu chậm tiến độ hoặc vi phạm cam kết, đặc biệt là với các liên danh – trong đó nhà thầu chính phải chịu trách nhiệm toàn bộ. Nếu hồ sơ quy định không rõ ràng, cụ thể, rất khó có thể chế tài hoặc quản lý chất lượng nhà thầu.
TP.HCM cần có khung tiêu chuẩn hồ sơ mời thầu
Trong báo cáo gửi UBND TP.HCM mới đây, Sở Xây dựng TP đã nêu công tác thi công, công tác lựa chọn nhà thầu và tổ chức triển khai còn một số tồn tại.
Cụ thể một số nhà thầu khi tham gia dự thầu đáp ứng yêu cầu năng lực của hồ sơ mời thầu, nhưng thực tế triển khai thì chưa đảm bảo yêu cầu về tiến độ.
Một gói thầu nhưng có nhiều thành viên liên danh tham gia nên khi triển khai thực hiện thi công xảy ra nhiều bất cập, khó khăn trong việc phối hợp, gây chậm trễ tiến độ công trình.
Từ đó Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các sở ngành và chủ đầu tư nghiên cứu, xây dựng khung tiêu chuẩn hồ sơ mời thầu.
Khung tiêu chuẩn này sẽ là căn cứ để lập, thẩm định và phê duyệt hồ sơ mời thầu, đồng thời là cơ sở để xử lý nghiêm các nhà thầu vi phạm trong quá trình thực hiện các dự án, công trình giao thông trọng điểm trên địa bàn TP.