Cử chỉ giơ ngón tay cái xuất hiện từ thời La Mã cổ đại, phát triển qua nhiều thế kỷ và bùng nổ trong thời đại mạng xã hội.
Ngày 18/5/2005, nhân viên Bob Goodson của Yelp, startup chuyên đánh giá địa điểm của Mỹ khi đó, phác thảo hai cử chỉ ngón tay cái hướng lên và xuống như một cách để bày tỏ ý kiến về các bài đánh giá nhà hàng trên website. Tuy nhiên, theo WSJ, Yelp bỏ qua đề xuất của Goodson mà sử dụng các nút “hữu ích”, “vui nhộn” và “tuyệt vời” do nhà đồng sáng lập Russ Simmons nghĩ ra.
Tuy nhiên, biểu tượng đó không biến mất, thậm chí ngày nay còn phổ biến toàn cầu với tên gọi “nút like”. Goodson, hiện là Chủ tịch công ty phần mềm Quid, đã hợp tác với Martin Reeves, Chủ tịch Viện BCG Henderson, cùng đào sâu nguồn gốc và hành trình đưa nút like trở thành một trong những biểu tượng “quyền lực nhất” thế giới trực tuyến.
Nút like và các biểu tượng cảm xúc khác trên Facebook. Ảnh: Facebook
Họ phát hiện hành động giơ ngón tay cái có từ thời La Mã cổ đại. Nhiều người diễn giải nó có nghĩa “tha” trong trận võ sĩ giác đấu, nhưng các nhà sử học cho rằng không chính xác. Họ tin khi ngón tay cái giơ ra thực chất báo hiệu cái chết, trong khi việc giấu ngón tay cái đồng nghĩa với sự nhân từ. Ý nghĩa “chấp thuận” của biểu tượng được hình thành sau này, khi các tác phẩm nghệ thuật thế kỷ 19 như bức tranh Pollice Verso khắc họa sai tín hiệu của người La Mã.
Việc giơ ngón cái tiếp tục được “nâng tầm” vào thế kỷ 20. Trong Thế chiến II, phi công Mỹ dùng hành động này để ra hiệu sẵn sàng cất cánh. Nó nhanh chóng trở thành dấu hiệu của sự tự tin và tình đồng đội, lan rộng trong đời sống quân đội và dân thường.
Nút like trở nên nổi tiếng nhờ Facebook, nhưng khi các kỹ sư thử nghiệm vào năm 2007, CEO Mark Zuckerberg lại phản đối. Ông lo ngại nó khiến giao diện mạng xã hội trở nên lộn xộn hoặc trông tầm thường.
Trong khi đó, mạng xã hội cạnh tranh FriendFeed bắt đầu triển khai nút like vào tháng 10/2007. Sau đó, Facebook thâu tóm FriendFeed và tùy biến biểu tượng riêng vào ngày 9/2/2009. Đây cũng là giai đoạn các nền tảng Twitter, YouTube, PayPal, Gmail thử nghiệm nhiều cách mới mẻ để mọi người tương tác.
Facebook nhận ra nút like không chỉ khuyến khích tương tác nhiều hơn mà còn giúp dễ đoán sở thích cá nhân hơn, từ đó thu thập thông tin cần thiết để hiển thị quảng cáo mục tiêu. Thành công này thúc đẩy mạng xã hội của Mark Zuckerberg tiến xa hơn bằng cách bổ sung 6 loại cảm xúc gồm “yêu thích”, “thương thương”, “haha”, “wow”, “buồn” và “phẫn nộ”.
Theo các chuyên gia, nút like đơn giản nhưng hiệu quả, khiến người dùng cảm thấy được theo dõi và khuyến khích họ tiếp tục đăng bài. Tuy nhiên, biểu tượng cũng gây ra những vấn đề về cảm xúc, nhất là ở thanh thiếu niên – những người có thể thấy cô đơn nếu bài đăng bị phớt lờ, ít tương tác.
Facebook chưa từng tiết lộ tổng cộng có bao nhiêu phản hồi tích lũy từ nút like và những biểu tượng cảm xúc khác. Tuy nhiên, nhà đồng sáng lập PayPal Max Levchin ước tính con số này lên đến hàng nghìn tỷ.
Thành công của nút like cho thấy một biểu tượng nhỏ có thể phản ánh ý tưởng lớn về sự kết nối, xác nhận và giao tiếp của con người. “Tôi không nghĩ chúng ta sẽ chán khi like – đó là sản phẩm của 100.000 năm tiến hóa”, Reeves kết luận.
Thu Thảo (Theo AP, WSJ, AnewZ)