Tổng thống Mỹ Donald Trump – Ảnh: AFP
Thông tin gửi thư thông báo áp thuế được ông Trump tiết lộ với báo chí trên chiếc chuyên cơ Air Force One, khi ông đang trên đường tới bang New Jersey hôm 5-7 (theo giờ Việt Nam). Tuy nhiên, ông từ chối nêu tên 12 quốc gia trên, chỉ cho biết thông tin chính thức sẽ được công bố vào ngày 7-7.
Trước đó ông Trump từng nói với các phóng viên rằng đợt thư đầu tiên sẽ được gửi đi vào ngày 4-7, trùng với Ngày Quốc khánh Mỹ, nhưng sau đó thời gian đã được điều chỉnh.
Gửi thư báo áp thuế thay vì đàm phán
Trong bối cảnh một cuộc chiến tranh thương mại toàn cầu đang làm rung chuyển thị trường tài chính và khiến các nhà hoạch định tài chính nhiều nước trên thế giới phải tìm cách bảo vệ nền kinh tế của mình, ông Trump hồi tháng 4 đã công bố áp thuế cơ bản 10%, kèm theo mức bổ sung có thể lên đến 50% đối với hầu hết quốc gia.
Tuy nhiên các mức thuế vượt quá 10% đã được tạm hoãn trong 90 ngày để tạo điều kiện đàm phán. Thời hạn này sẽ kết thúc vào ngày 9-7.
Phát biểu ngày 4-7, ông Trump cảnh báo mức thuế áp dụng có thể tăng cao hơn nữa, lên tới 70%, và phần lớn sẽ có hiệu lực từ ngày 1-8.
“Tôi đã ký một số bức thư và chúng sẽ được gửi đi vào ngày 7-7, có lẽ là 12 cái. Mỗi nước sẽ chịu một mức thuế khác nhau”, ông Trump nói khi được hỏi về kế hoạch thuế quan.
Ban đầu, ông Trump và các cố vấn hàng đầu tuyên bố sẽ tiến hành đàm phán với hàng loạt quốc gia về mức thuế. Tuy nhiên Tổng thống Mỹ tỏ ra ngày càng thất vọng với quá trình này, đặc biệt sau nhiều thất bại trong đàm phán với các đối tác thương mại lớn như Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU).
Tối muộn 4-7, ông nói thêm với báo chí rằng gửi thư thông báo về chuyện thuế quan với các nước sẽ dễ dàng hơn so với việc đàm phán nhiều.
Dù vậy, ông không đề cập đến khả năng đạt được các thỏa thuận thương mại toàn diện trước thời hạn 9-7.
Chỉ mới đạt thỏa thuận với Anh và Việt Nam
Sự thay đổi trong chiến lược của Nhà Trắng phản ánh những khó khăn trong việc hoàn tất các thỏa thuận liên quan không chỉ đến thuế quan, mà còn đến các rào cản phi thuế quan như lệnh cấm nhập khẩu nông sản, đặc biệt là khi gấp rút trong thời gian ngắn, trong khi các hiệp định thương mại thường mất nhiều năm để hoàn tất.
Đến nay chính quyền Trump mới chỉ đạt được thỏa thuận với Anh và Việt Nam. Trái lại, một thỏa thuận dự kiến với Ấn Độ đến nay vẫn chưa thành hiện thực.
Các nhà ngoại giao EU hôm 5-7 cho biết chưa đạt được đột phá nào và có thể sẽ tìm cách kéo dài hiện trạng, để tránh phải đối mặt với đợt tăng thuế sắp tới từ Mỹ.