Peru đình chỉ hoạt động khai thác vàng ở miền bắc, sau vụ 13 bảo vệ bị các thành viên băng đảng tranh chấp mỏ bắt cóc, sát hại.
Tổng thống Peru Dina Boluarte ngày 5/5 thông báo đình chỉ hoạt động khai thác vàng ở vùng Pataz, phía bắc Peru trong vòng 30 ngày, đồng thời ra lệnh thiết lập căn cứ quân sự trong khu vực và áp lệnh giới nghiêm từ 18h đến 6h sáng hôm sau.
Quyết định được đưa ra một ngày sau khi đội cứu nạn phát hiện thi thể 13 nhân viên bảo vệ của công ty khai thác vàng Poderosa bị băng đảng sát hại bên trong một khu mỏ sau một tuần tìm kiếm.
“Lực lượng vũ trang sẽ kiểm soát khu vực mà công ty Poderosa đang hoạt động”, Tổng thống Boluarte cho biết, song không nêu rõ cách thức thi hành lệnh đình chỉ hoạt động khai thác vàng.
Đại diện công ty Poderosa, trụ sở ở Pataz, cho hay họ đang liên hệ với giới chức để làm rõ về lệnh cấm khai thác vàng, cho rằng quyết định chỉ nên được áp dụng với hoạt động đào vàng trái phép. Trong khi đó, Bộ Khai mỏ và Năng lượng Peru cho biết lệnh đình chỉ khai thác có thể được gia hạn sau 30 ngày.
Tổng thống Peru Dina Boluarte phát biểu tại thủ đô Lima, tháng 11/2024. Ảnh: AFP
Công ty Poderosa cho biết băng đảng đã tấn công vào mỏ vàng ở Pataz hôm 26/4, bắt cóc 13 bảo vệ rồi nhốt họ trong hầm mỏ, liên tục gửi tin nhắn đe dọa đến người thân của họ suốt một tuần sau đó.
Vài ngày sau, một video do tài khoản được cho là có liên quan tới băng đảng bắt cóc đăng trên mạng xã hội cho thấy nhóm bảo vệ bị hành quyết bằng súng ở khoảng cách gần. Hiện chưa rõ lý do nhóm bắt cóc bắn chết các bảo vệ này. Cảnh sát cho biết các con tin bị tra tấn trước khi bị hành quyết.
Peru là một trong những quốc gia sản xuất vàng và đồng lớn nhất thế giới. Các mỏ đồng xuất hiện chủ yếu ở phía nam, còn vàng và bạc có nhiều ở phía bắc. Nước này khai thác hơn 100 tấn vàng mỗi năm, tương đương 4% nguồn cung vàng hàng năm của thế giới.
Peru cho phép thợ mỏ khai thác tự do, miễn là có kế hoạch hợp pháp hóa hoạt động của mình. Tuy nhiên, làn sóng khai thác bất hợp pháp đã lan rộng khắp cả nước từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát và khi giá vàng ngày càng tăng.
Vị trí Peru ở Nam Mỹ. Đồ họa: Britannica
“Khai thác vàng trái phép là hoạt động tội phạm sinh lợi nhất ở Peru”, luật sư Cesar Ipenza nói. Theo Cơ quan Tình báo Tài chính Peru (FIU), hoạt động khai thác vàng trái phép tạo dòng tiền 9 tỷ USD, tương đương 60% tổng tài sản được rửa tiền ở nước này trong thập kỷ qua, vượt xa các nguồn rửa tiền lớn khác.
Peru cũng đang vật lộn đối phó với nạn tội phạm, khi các vụ tống tiền, giết thuê tăng chưa từng thấy. Số vụ án mạng ở nước này năm 2024 tăng kỷ lục 35,9% so với năm 2023.
Đức Trung (Theo Reuters, Guardian)