Áp dụng chính sách miễn thuế còn mang tính đại trà
Thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp chiều 11/6, đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) cho biết, trong bối cảnh nông nghiệp vẫn đang là ngành sản xuất chủ đạo, đảm bảo sinh kế cho hơn 60% dân số thì việc tiếp tục có chính sách ưu đãi, hỗ trợ thiết thực cho nhân dân là điều hết sức cần thiết.
Theo ông Bình, dự thảo đề xuất kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 là chủ trương đúng đắn, thể hiện sự quan tâm nhất quán của Quốc hội, Chính phủ đối với phát triển nông nghiệp, nông thôn và mức sống của nông dân.
Đại biểu cho biết, thực tế cho thấy chính sách miễn giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đã phát huy nhiều tác dụng tích cực trong hơn 2 thập kỷ qua.
Đại biểu Thạch Phước Bình (Ảnh: Quốc hội).
Theo số liệu đến năm 2023, cả nước đã có hơn 10 triệu hộ dân được hưởng lợi từ chính sách này với diện tích miễn thuế lên đến 10 triệu hecta, hơn 7.000-8.000 tỷ đồng/năm.
Đổi lại, giá trị sản lượng nông nghiệp tăng trưởng, ổn định an ninh lương thực, cải thiện thu nhập cho nông dân và hỗ trợ tích cực cho xây dựng nông thôn mới.
Bên cạnh những kết quả tích cực đáng ghi nhận, đại biểu cũng cho rằng dự thảo lần này cần được nhìn nhận một cách toàn diện hơn để phát triển bền vững, khắc phục một số bất cập đã tồn tại trong chính sách hiện hành.
Theo đại biểu Trà Vinh, hiện nay việc áp dụng chính sách miễn thuế vẫn còn mang tính đại trà, chưa có sự phân loại rõ ràng giữa các nhóm đối tượng.
Đại biểu dẫn chứng việc hộ nông dân sản xuất nhỏ, hợp tác xã hoạt động, các doanh nghiệp lớn và cá nhân sở hữu đất nhưng không trực tiếp sản xuất, cho thuê lại đất thì đều được miễn thuế như nhau.
“Điều này dẫn đến sự thiếu công bằng, gây thất thu ngân sách và dễ bị lợi dụng”, ông Bình nói và đề nghị phân tầng chính sách như miễn toàn bộ cho người trực tiếp sản xuất; giảm hoặc giữ nguyên mức thuế cho các tổ chức, cá nhân không sản xuất thực tế hoặc không có hoạt động canh tác hiệu quả.
Đại biểu cho biết, chính sách miễn thuế hiện nay chưa gắn chặt với điều kiện sử dụng đất hiệu quả. Vì vậy, việc miễn thuế cần phải đi kèm với ràng buộc như không bỏ hoang đất quá 12 tháng, sử dụng đúng mục đích, có hợp đồng rõ ràng nếu cho thuê lại, bảo vệ môi trường đất và sinh thái.
Những điều kiện này là cần thiết để tránh tình trạng “ôm đất chờ thời”, đất không sản xuất vẫn được hưởng ưu đãi gây lãng phí nguồn lực quốc gia, đại biểu nhấn mạnh.
Điểm khác, theo đại biểu, dự thảo chưa đề cập đến chính sách miễn thuế gắn với các chương trình hỗ trợ sản xuất nông nghiệp hiện hành. Chính sách thuế nên được xem như một phần hệ sinh thái phát triển nông nghiệp bao gồm tín dụng ưu đãi, đào tạo kỹ thuật, bảo hiểm mùa vụ…
Vì vậy, ông Thạch Phước Bình cho biết, khi kết cấu chính sách thuế với các hỗ trợ khác, người dân sẽ có động lực mạnh hơn trong đầu tư sản xuất, hiệu quả sử dụng đất sẽ được nâng cao.
Dự kiến miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp khoảng 7.500 tỷ đồng/năm
Giải trình trước ý kiến của đại biểu Quốc hội về đối tượng được miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, mục đích quan trọng nhất của chính sách thuế hướng đến miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trong những năm qua nhằm thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, góp phần hỗ trợ trực tiếp cho nông dân, nông thôn.
Theo Bộ trưởng, việc tiếp tục thực hiện miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp là phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Trên cơ sở tổng kết chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, ông Thắng nhận định, các trường hợp miễn thuế tại các nghị quyết là phù hợp. Vì vậy, trong dự thảo nghị quyết lần này, Chính phủ không đề xuất sửa đổi liên quan đến đối tượng, phạm vi miễn thuế và tiếp tục kế thừa các đối tượng được rà soát tại các nghị quyết trước đây.
Do đó, dự thảo nghị quyết chỉ có điểm mới là kéo dài thời gian miễn thuế hết năm 2030.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng (Ảnh: QH).
Về đánh giá tác động thời hạn áp dụng chính sách, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay, việc miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 sẽ không làm giảm thu do đây là chính sách đang được thực hiện trên thực tế.
Với đề xuất kéo dài thời gian được miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030, số tiền thuế sử dụng đất nông nghiệp được miễn khoảng 7.500 tỷ đồng/năm.
“Đây sẽ tiếp tục là hình thức hỗ trợ trực tiếp cho người nông dân, nguồn đầu tư tài chính trực tiếp cho khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn để mở rộng quy mô sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.
Qua đó, góp phần tạo công ăn việc làm cho người nông dân, cải thiện cuộc sống, gắn bó với hoạt động sản xuất nông nghiệp, góp phần khuyến khích đầu tư, thúc đẩy kinh tế nông nghiệp phát triển bền vững”, Bộ trưởng nhấn mạnh.