Rừng Quảng Bình: Báu vật thiên nhiên và công lao những người bảo vệ, phát triển rừng

ẢNH: THANH LỘC

‘Kho báu xanh’ ở Quảng Bình

Quảng Bình, mảnh đất nằm ở trung tâm vùng Bắc Trung bộ, không chỉ nổi tiếng với các di sản thiên nhiên thế giới mà còn sở hữu hệ sinh thái rừng phong phú, tính đa dạng sinh học cao, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường của tỉnh.

Quảng Bình hiện có trên 590.000 ha rừng, trong đó trên 469.000 ha rừng tự nhiên. Tỷ lệ che phủ rừng 68,70% (nhiều năm liên tiếp đứng thứ 2 toàn quốc), chất lượng rừng ở Quảng Bình còn khá tốt, trữ lượng trên 50 triệu m³. Rừng tự nhiên của tỉnh chủ yếu được giao cho các ban quản lý rừng đặc dụng, rừng phòng hộ và các công ty lâm nghiệp, hộ gia đình, cá nhân, UBND cấp xã… quản lý, bảo vệ.

Rừng Quảng Bình có nhiều loại lâm sản quý hiếm, nổi bật như gỗ mun, lim, sến, bách xanh,… cùng nhiều loài cây dược liệu truyền thống. Đặc biệt, trong các khu rừng ở Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu – Khe Nước Trong và vùng đệm có nhiều loài động, thực vật quý hiếm được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam, như: mang lớn, mang Trường Sơn, bò tót, voọc chà vá chân nâu, vọoc gáy trắng, gấu ngựa… và các loài lan rừng đặc hữu, quý hiếm. Những khu rừng này không chỉ giữ vai trò quan trọng trong điều hòa khí hậu, phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường mà còn là điểm đến hấp dẫn trong phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí.

Bên cạnh đó, các chương trình trồng rừng, phục hồi rừng và quản lý rừng cộng đồng được triển khai hiệu quả, góp phần nâng cao độ che phủ và giá trị kinh tế – sinh thái của rừng. Những con số về diện tích rừng, độ che phủ và đa dạng sinh học đã minh chứng cho sự giàu có bền vững của rừng Quảng Bình.

Giữ rừng, giữ sự sống

Theo ông Trần Quốc Tuấn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Bình, rừng Quảng Bình là một báu vật của thiên nhiên, để báu vật ngày càng phát triển, phát huy giá trị, thì không thể không kể đến công sức bền bỉ của những người ngày đêm canh giữ bảo vệ lá phổi xanh thiêng liêng ấy.

Theo ông Tuấn, trong những năm qua, chính quyền các cấp tỉnh Quảng Bình đã lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt và triển khai nhiều biện pháp đồng bộ, hiệu quả trong công tác bảo vệ và phát triển rừng. Đặc biệt, thông qua việc thực hiện Chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững; Tiểu dự án 1, Dự án 3 Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi… đã đạt được những kết quả quan trọng, phát huy ưu thế vốn có về rừng và đất lâm nghiệp của tỉnh, diện tích rừng trồng tăng nhanh và ổn định; diện tích rừng tự nhiên, hệ sinh thái rừng và đa dạng sinh học rừng cơ bản được bảo vệ tốt, độ che phủ rừng ổn định 68%, từng bước xã hội hóa ngành lâm nghiệp, góp phần không nhỏ trong việc tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân sống gần rừng cũng như hỗ trợ cho các doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực lâm nghiệp.

Sở Nông nghiệp và Môi trường, cơ quan chuyên môn tham mưu UBND tỉnh quản lý nhà nước về lâm nghiệp, luôn đóng vai trò then chốt trong tham mưu, điều hành, chỉ đạo công tác bảo vệ và phát triển rừng; thường xuyên chỉ đạo lực lượng kiểm lâm thực hiện tăng cường tuần tra, bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng; kiểm soát, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về lâm nghiệp.

Người dân địa phương, nhất là các cộng đồng vùng sâu vùng xa, cũng tích cực tham gia vào công tác giữ rừng qua các mô hình quản lý rừng cộng đồng, nhận khoán bảo vệ rừng, trồng rừng và phát triển các mô hình sinh kế bền vững. Sự phối hợp, đồng thuận giữa chính quyền, lực lượng kiểm lâm và người dân đã góp phần làm giảm thiểu tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái pháp luật, tăng cường phục hồi diện tích rừng tự nhiên, giữ vững hệ sinh thái rừng phong phú, đặc trưng của Quảng Bình.

Bên cạnh giá trị môi trường, rừng Quảng Bình còn tạo đà phát triển du lịch sinh thái bền vững với điểm nhấn là di sản thiên nhiên thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Hằng năm, khu vực này thu hút hàng trăm nghìn lượt khách trong và ngoài nước, đem lại nguồn thu lớn cho tỉnh. Ngoài ra, với hơn 2,8 triệu tấn CO₂ chuyển nhượng cho ngân hàng thế giới tỉnh Quảng Bình được phân bổ kinh phí từ nguồn thỏa thuận chi trả giảm phát thải với trên 298 tỉ đồng để chi trả cho các đối tượng hưởng lợi trong giai đoạn 2023-2025 (cao thứ 2 trong 6 tỉnh vùng Bắc Trung bộ); qua đó mang lại nguồn thu cho gần 11.000 chủ rừng, góp phần hiệu quả vào công tác quản lý, bảo vệ rừng theo hướng bền vững.

Sự đổi thay rõ rệt nhất là khi đến tận những bản làng xa xôi nhất của tỉnh Quảng Bình, dân bản thay vì phá rừng làm nương rẫy, đốn gỗ làm nhà hoặc thậm chí tiếp tay cho “lâm tặc” như trước đây thì họ đã đổ mồ hôi và cả máu của mình để bảo vệ rừng. “Nay Nhà nước đã giao khoán rừng để bảo vệ rồi. Giữ rừng là giữ mái nhà của mình. Bà con rất ủng hộ bởi vừa giữ được rừng vừa có được cơm ăn, áo mặc”, già Hồ Sương, bản Phú Minh, xã Thượng Hóa, H.Minh Hóa nói.

Có thể nói, sự nỗ lực đồng bộ từ các cấp chính quyền, lực lượng chức năng cùng sự chung tay của cộng đồng dân cư đã và đang tạo nên nền tảng vững chắc cho công tác bảo vệ và phát triển rừng Quảng Bình bền vững.