Mụn nước thủy đậu bị vỡ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây tình trạng bội nhiễm, có thể dẫn tới sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng và tử vong.
BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết như trên trong bối cảnh bệnh thủy đậu ghi nhận rải rác tại nhiều địa phương, trong đó có hai ca người trưởng thành trở nặng do bội nhiễm.
“Bội nhiễm là biến chứng phổ biến nhất khi nhiễm thủy đậu, có khả năng quật ngã người khỏe mạnh”, bác sĩ Chính nói, thêm rằng biến chứng này có thể xảy ra ở mọi đối tượng từ trẻ em đến người trưởng thành khỏe mạnh.
Bệnh nhân mắc thủy đậu bội nhiễm, trở nặng, điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tháng 5. Ảnh: Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương
Triệu chứng điển hình của bệnh thủy đậu là nổi các nốt mụn nước trên cơ thể. Các nốt mụn này gây ngứa, rát khiến bệnh nhân có thói quen gãi, chà xát hoặc tìm đến các biện pháp dân gian như tắm, bôi thuốc lá để nhanh khỏi. Cách này khiến mụn nước vỡ ra, phá vỡ hàng rào bảo vệ tự nhiên trên da, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh xâm nhập vào cơ thể, gây bội nhiễm. Một số tác nhân gây thủy đậu thường gặp gồm tụ cầu vàng, liên cầu nhóm A hoặc các loại vi khuẩn ở ngoài môi trường…
Trong đó, tụ cầu vàng và liên cầu khuẩn gây biến chứng nặng. Mụn nước sẽ bị mưng mủ, chảy dịch màu vàng, đục và có mùi hôi, có thể gây loét sâu hoặc hoại tử. Vi khuẩn tiếp tục nhân lên, xâm nhập vào máu, có thể tiến triển thành nhiễm trùng huyết, suy nội tạng, tỷ lệ tử vong đến 50%.
Ngoài ra, hệ miễn dịch có thể phản ứng mạnh với vi khuẩn bằng cách phóng thích các cytokine gây viêm, dẫn đến tình trạng viêm tối cấp, rối loạn chức năng, kích hoạt quá trình tự tổn thương gan. Tình trạng này nghiêm trọng hơn đối với những người có tình trạng suy giảm miễn dịch như đang sử dụng thuốc ức chế, mắc viêm gan… Ở trẻ em và thanh thiếu niên, mầm bệnh có thể gây Hội chứng Reye – dạng bệnh lý cấp tính khiến gan và não bị tổn thương.
Do đó, bác sĩ Chính khuyên người dân không chủ quan khi mắc thủy đậu vì cho rằng bệnh lành tính và không nguy hiểm. Khi mắc thủy đậu, người dân chú ý vệ sinh cơ thể sạch sẽ, nên tắm nhẹ bằng nước ấm, mặc quần áo rộng, thấm hút mồ hôi. Mọi người tránh gãi ngứa, chà xát hoặc làm vỡ các nốt mụn nước để tránh nguy cơ bội nhiễm, tuân thủ chỉ định của bác sĩ, không tự dùng biện pháp dân gian hoặc thuốc không rõ nguồn gốc.
Khi phát hiện mắc , người bệnh cần cách ly, khám tại các cơ sở y tế uy tín, điều trị đúng phác đồ. Nếu được điều trị đúng, hầu hết người bệnh hồi phục trong khoảng 2 tuần.
Người lớn tiêm vaccine thủy đậu tại Trung tâm tiêm chủng VNVC. Ảnh: Diệu Thuần
Trường hợp sốt cao kéo dài, mụn nước mọc nhanh và dày, kèm theo dấu hiệu nhiễm trùng da, khó thở, nôn nhiều, lơ mơ hay rối loạn ý thức, cần nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế để được xử trí kịp thời. Những người thuộc nhóm nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người trên 60 tuổi, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền như tiểu đường, xơ gan, suy giảm miễn dịch… càng cần đặc biệt lưu ý các dấu hiệu bệnh trở nặng.
Theo bác sĩ Chính, những người chưa mắc bệnh và nhóm có nguy cơ cao như trẻ nhỏ, phụ nữ chuẩn bị mang thai, người già, người có bệnh lý nền nên tiêm vaccine phòng bệnh thủy đậu. Tiêm đầy đủ hai mũi vaccine sẽ giúp giảm nguy cơ mắc, biến chứng và trở nặng.
Hiện Việt Nam có hai loại vaccine phòng thủy đậu, gồm: Varilrix (Bỉ) tiêm cho trẻ từ 9 tháng và người lớn, Varivax (Mỹ) tiêm cho trẻ từ 12 tháng trở lên và người lớn. Phụ nữ nên tiêm vaccine trước mang thai ba tháng. Mỗi người cần tiêm đủ hai mũi, hiệu quả phòng bệnh lên đến 98%.
Bên cạnh đó, nguồn lây bệnh thủy đậu có thể đến từ người mắc zona thần kinh, do hai bệnh có cùng tác nhân gây ra. Người dân nên tránh tiếp xúc với bệnh nhân zona thần kinh. Bệnh có thể phòng ngừa nhờ vaccine, phác đồ hai mũi cách nhau 1-2 tháng, chỉ định cho người trên 50 tuổi và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona.
Diệu Bình