Thai kỳ sóng gió của song sinh giới hạn tăng trưởng trong tử cung

Đôi song thai là kết quả thụ tinh ống nghiệm của vợ chồng chị Đoan sau 6 năm hiếm muộn. Ở tuần 12, siêu âm tại Trung tâm Y học bào thai, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, ghi nhận một thai nhi độ mờ da gáy dày 3,5 mm, tụ dịch dưới màng đệm.

BS.CKI Lê Quang Hưng, Trung tâm Y học bào thai, giải thích độ mờ da gáy 3,5 mm là dấu hiệu nguy cơ cao cho thấy thai nhi có khả năng bất thường nhiễm sắc thể (hội chứng Down, Patau, Edwards…), đột biến gene hoặc dị tật tim bẩm sinh. Tụ dịch dưới màng đệm là tình trạng máu tích tụ giữa nhau thai và tử cung, có thể dọa sảy thai. Bác sĩ tư vấn xét nghiệm xâm lấn (sinh thiết gai nhau hoặc chọc ối) hai thai để kiểm tra bất thường di truyền song vợ chồng chị Đoan từ chối, sau đó được theo dõi thai kỳ qua từng giai đoạn, chú ý khảo sát hình thái thai nhi, nhất là các bất thường tim bẩm sinh.

Chị Đoan thuộc nhóm tiền sản giật nguy cơ cao, được dự phòng tiền sản giật bằng thuốc aspirin. Bác sĩ Hưng hướng dẫn chị ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ ngọt và tinh bột, tăng cường đạm, rau xanh, sữa tươi không đường, chia nhỏ bữa ăn, vận động nhẹ nhàng, kiểm tra đường huyết, huyết áp tại nhà.

Đến tuần thai 29, siêu âm Doppler ghi nhận hai thai nhi giới hạn tăng trưởng trong tử cung, nguy cơ mất tim thai, lưu, , suy hô hấp sau sinh… Bác sĩ theo dõi mỗi tuần để đánh giá các chỉ số sức khỏe của thai nhi. Tuần 32, thai nhi nhỏ hơn có tình trạng tăng PI động mạch rốn (khả năng cung cấp oxy và dưỡng chất qua nhau thai suy giảm) và giảm CPR (giảm lượng máu đến các cơ quan khác để ưu tiên đưa máu và oxy lên não). Do đó, người mẹ được siêu âm Doppler mỗi ba ngày, đến tuần thai 37, chỉ số ối của thai nhi nhỏ giảm còn 1,8 cm (bình thường là 2-8 cm với song thai).

“Lúc này nếu giữ thai giới hạn tăng trưởng kèm thiếu ối trong tử cung thì nguy cơ cao hơn so với chào đời non tháng”, bác sĩ Hưng đánh giá độ rủi ro cho thai nhi, chỉ định sinh mổ chủ động ở tuần 37 nhằm đảm bảo an toàn cho cả hai bé. Cặp song sinh chào đời an toàn, một bé nặng 2,5 kg, bé còn lại khoảng 2,3 kg, sức khỏe ổn định.

Nguyên nhân trong tử cung có thể từ mẹ (tăng huyết áp, bệnh lý mạn tính…), từ thai (bất thường nhiễm sắc thể, dị tật, nhiễm trùng bào thai…) hoặc từ bánh nhau (suy giảm chức năng bánh nhau).

Đánh giá tuổi thai chính xác là điều kiện để xác định kích thước của thai có tương ứng với tuổi thai. Theo Hiệp hội Siêu âm Sản Phụ khoa thế giới (ISUOG), đo chiều dài đầu mông thai nhi ở quý một (11-13 tuần 6 ngày) là phương pháp tối ưu để tính tuổi thai. Siêu âm Doppler giúp đánh giá lưu lượng máu trong động mạch rốn – mạch máu cung cấp oxy, dinh dưỡng cho thai nhi, góp phần xác định thai có bị giới hạn tăng trưởng trong tử cung hay không.

Hiện chưa có cách phòng ngừa tình trạng này. Bác sĩ khuyến cáo thai phụ tuân thủ khám thai định kỳ. Chẩn đoán sớm, theo dõi đánh giá sức khỏe thai, chọn lựa thời điểm thích hợp để kết thúc thai kỳ nhằm giảm tỷ lệ tử vong hoặc nguy cơ bệnh tật cho trẻ sau này.

Ngọc Châu

*Tên người bệnh đã được thay đổi