Thầy giáo kể chuyện sếu đầu đỏ bằng tranh vỏ tràm

Từ ký ức tuổi thơ về sếu đầu đỏ

Sinh ra và lớn lên bên Vườn quốc gia Tràm Chim, ký ức tuổi thơ của thầy giáo Nguyễn Văn Cảnh (giáo viên mỹ thuật Trường tiểu học Phú Đức, xã Phú Đức, H.Tam Nông, Đồng Tháp) gắn liền với những buổi hoàng hôn cùng bạn ra đồng, ngắm đàn sếu đầu đỏ bay lượn. Hình ảnh ấy in sâu trong tâm trí và trở thành nguồn cảm hứng bất tận khi thầy bước vào nghề dạy học.

Năm 2014, thầy giáo Cảnh bắt đầu sáng tạo tranh xé dán, nhưng không chọn giấy thông thường mà chọn vỏ tràm. “Tôi muốn tạo ra những tác phẩm nghệ thuật mang bản sắc Đồng Tháp, nơi có rừng tràm và đàn sếu, 2 hình ảnh đã ăn sâu trong tâm hồn tôi từ nhỏ”, thầy Cảnh chia sẻ.

Bức tranh đầu tiên thầy thực hiện là hình ảnh đàn sếu đầu đỏ, với mong muốn giới thiệu đến học trò và du khách vẻ đẹp sinh động, gần gũi của loài chim quý hiếm này.

Để làm tranh, thầy Cảnh phải lặn lội vào rừng sâu tìm vỏ tràm cổ thụ. Vỏ tràm mang về, thầy cẩn thận tách từng lớp vỏ mỏng, có khi đến hàng trăm lớp, với bảng màu tự nhiên phong phú: xanh rêu, trắng, hồng, xám, đen…

“Mỗi gam màu là một dấu vết của thời gian và thiên nhiên. Vỏ ở phía mặt trời mọc có màu xanh rêu, lớp tiếp xúc trực tiếp ánh nắng sớm bị cháy nắng thành trắng, còn màu đen là do sương gió tác động lâu năm”, thầy giải thích.

Với khoảng 2 m² vỏ tràm, thầy có thể sáng tạo 10 bức tranh khổ lớn (0,8 x 1m) hoặc hàng chục tranh nhỏ. Những mảnh vỏ vụn không sử dụng được tận dụng làm tranh nhỏ, không bỏ phí chút nào.

Đến những bức tranh vỏ tràm độc đáo

Thầy Cảnh cho biết, mỗi tác phẩm đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và cảm hứng nghệ thuật. Từ việc phân loại màu sắc vỏ, chuẩn bị nền tranh đến khâu tạo hình, bố cục… đều làm thủ công. “Phải có cảm hứng mới làm được, tôi không thể sản xuất kiểu công nghiệp”, thầy bộc bạch.

Đặc biệt, công đoạn tạo hình sếu là khó khăn và mất thời gian nhất. Đòi hỏi đôi tay khéo léo và con mắt tinh tế để không chỉ dựng lại hình dáng mà còn truyền được “hồn sếu”, sự kiêu hãnh, thanh tao vào trong từng nét xé, dán.

Hai trong số những tác phẩm nổi bật nhất của thầy là “Sếu gọi mùa xuân về” và “Vũ điệu trong nắng mới”. Cả 2 được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh Đồng Tháp năm 2022, chứng nhận cho tính sáng tạo và giá trị văn hóa đặc trưng của sản phẩm địa phương.

Sản phẩm tranh của thầy Cảnh ngày càng được biết đến rộng rãi, thường xuyên được đặt làm quà tặng, đồ lưu niệm cho du khách trong và ngoài nước. Mỗi bức tranh có giá dao động từ 100.000 đồng đến 3 triệu đồng, tùy kích cỡ và độ chi tiết. Đơn hàng lớn nhất mà thầy từng nhận là 100 bức tranh nhỏ cho một sự kiện.

Không chỉ là nghệ sĩ, thầy Cảnh còn là người truyền lửa. Thầy đã tạo điều kiện cho học sinh kiếm thêm thu nhập bằng việc tham gia cắt, dán tranh với mức thù lao 5.000 – 10.000 đồng mỗi hình. Nhiều em nhờ đó có thêm tiền để trang trải học phí. Trong thời gian tới, thầy dự định mở lớp dạy nghề miễn phí cho những bạn trẻ đam mê loại hình tranh dân gian đặc biệt này.

Từ vỏ cây khô cằn, thầy Cảnh đã “thổi hồn” thành những bức tranh sếu đầu đỏ sống động, đậm đà bản sắc miền Tây. Không chỉ vậy, thầy còn là người lưu giữ ký ức Tràm Chim và truyền cảm hứng về tình yêu thiên nhiên, quê hương cho thế hệ trẻ, một hành trình nghệ thuật âm thầm nhưng đầy ý nghĩa.