Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy – Ảnh: GIA HÂN
Tại cuộc họp báo công bố lệnh của Chủ tịch nước về các luật được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9, thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy đã thông tin về các điểm mới của Luật Đường sắt.
Mở đường cho tư nhân tham gia đầu tư đường sắt
Một trong những điểm mới quan trọng của Luật Đường sắt 2025 là bổ sung quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước để thể chế hóa nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
Ông Huy nêu rõ, thời gian qua, các dự án đường sắt đều được đầu tư bằng nguồn vốn đầu tư công.
Quy định mới của luật đã mở ra cơ hội để huy động tối đa nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực của khu vực kinh tế tư nhân tham gia vào đầu tư phát triển hệ thống đường sắt.
Cùng với đó, luật vẫn có các quy định ràng buộc, kiểm soát bảo đảm vừa huy động được nguồn lực tư nhân, vừa giữ được vai trò quản lý của Nhà nước đối với hệ thống đường sắt.
Đáng chú ý, luật mới bổ sung các quy định về quản lý chi phí đầu tư nhằm giải quyết vướng mắc trong quá trình xác định chi phí đối với những công trình, hạng mục, thiết bị mà Việt Nam chưa có.
Luật cũng bổ sung quy định để giải quyết vướng mắc về hợp đồng, đặc biệt là các hợp đồng đầu tư xây dựng đường sắt áp dụng theo mẫu hợp đồng FIDIC trong thời gian qua.
Luật cũng đã có các quy định nhằm đẩy nhanh nhanh tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, góp phần giảm thời gian chuẩn bị, sớm triển khai và đưa dự án vào khai thác hiệu quả.
Bên cạnh các cơ chế thông thoáng nhằm đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng dự án đường sắt, luật đã bổ sung nội dung về bảo đảm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Việc này để vừa khơi thông, tháo gỡ nhưng cũng có cơ chế kiểm soát của Nhà nước bảo đảm công khai, minh bạch, tránh lãng phí, tiêu cực, thất thoát tài sản Nhà nước.
Để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong việc cấp giấy phép xây dựng, luật đã sửa đổi ngay quy định của Luật Xây dựng.
Theo đó, từ 1-7-2025, các công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng đã được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại khu vực có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 hoặc thiết kế đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt sẽ được miễn giấy phép xây dựng.
Ông Huy nêu rõ đây cũng là điểm mới mang tính đột phá của luật nhằm tháo gỡ điểm nghẽn, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, đặc biệt là khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Sẽ xây dựng các tiêu chí để đánh giá
Trả lời thêm sau đó về tình hình các nhà đầu tư tư nhân tham gia các dự án đường sắt, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy cho biết hiện nay đã nhận được đề xuất của một số nhà đầu tư tư nhân.
Bộ Xây dựng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để đánh giá lợi ích chuyển đổi đầu tư công sang đầu tư tư nhân. Lợi ích này là cho người dân, Nhà nước, doanh nghiệp và phải đảm bảo cẩn trọng, kỹ lưỡng.
Đồng thời, phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng các tiêu chí để đánh giá và đã gửi văn bản đến các nhà đầu tư quan tâm. Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính sẽ đánh giá và báo cáo cấp có thẩm quyền.
Cùng với đó, phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính thành lập Hội đồng tư vấn nhà nước để đánh giá các đề xuất của nhà đầu tư.
Theo ông Huy, các đề xuất của nhà đầu tư đến nay qua làm việc chưa có đề xuất nào vượt quá khuôn khổ pháp luật.
Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã chấp thuận bổ sung hình thức đầu tư theo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công – tư và đầu tư kinh doanh theo Luật Đầu tư cho Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam bên cạnh hình thức đầu tư công.
Ông Huy nêu rõ hiện Bộ đang nghiên cứu quy định này và chưa có vướng mắc gì.