Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu quan điểm, cần phân biệt tiêu chuẩn của nhà đầu tư với của nhà thầu và cho rằng, nếu đủ tiềm lực tài chính, có lợi nhuận, đều có thể đầu tư mọi lĩnh vực.
Ngày 31/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì tọa đàm với doanh nghiệp, hiệp hội để thực hiện Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Nghị quyết được Bộ Chính trị thông qua đầu tháng này, lần đầu khẳng định vai trò khu vực kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế.
Tại toạ đàm, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết ông rất đồng ý với quan điểm về yêu cầu kinh nghiệm của doanh nghiệp, nhà đầu tư. Thực tế, có tình trạng đặt ra yêu cầu nhà đầu tư phải có kinh nghiệm trong một lĩnh vực nào đó rồi mới được tham gia.
Thủ tướng nói các cơ quan quản lý nhà nước phải phân biệt rõ ràng về điều kiện, tiêu chuẩn của nhà đầu tư với điều kiện, tiêu chuẩn của nhà thầu. Theo ông, đây chính là ách tắc trong thủ tục hành chính cần giải quyết.
“Nhà đầu tư có tiền thì có thể đầu tư bất kỳ lĩnh vực nào mà họ làm hiệu quả, có lợi nhuận, nên không cần phải có kinh nghiệm”, ông nói. Thủ tướng dẫn ví dụ, có thể quy định doanh nghiệp phải có 2 tỷ USD mới được đầu tư casino tại Việt Nam, nhưng đừng đòi hỏi họ phải có kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Bởi họ có thể tổ chức kinh doanh, thuê nhà thầu có kinh nghiệm, người quản lý.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại cuộc gặp các doanh nghiệp, hiệp hội, ngày 31/5. Ảnh: VGP
Phát biểu này của Thủ tướng được đưa ra sau khi lãnh đạo một số tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân đóng góp ý kiến về cơ chế, chính sách phát triển các dự án hạ tầng trọng điểm của đất nước, đặc biệt là dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam.
Dự án này được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 172/2024 với tổng mức đầu tư 67 tỷ USD. Dự án chưa có quyết định giao chủ đầu tư nhưng hiện có 2 nhà đầu tư tư nhân là VinSpeed và Thaco đều đang đăng ký thực hiện dự án này. Hòa Phát mới đây cũng công bố kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất thép ray 14.000 tỷ đồng để phục vụ dự án hạ tầng này. Các doanh nghiệp tư nhân đều chưa có kinh nghiệm trước đó trong lĩnh vực này.
Theo Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ CMC Nguyễn Trung Chính, doanh nghiệp tư nhân mong muốn có cơ hội tham gia vào các dự án xây dựng hạ tầng quốc gia. Ông cho rằng với dự án đường sắt tốc độ cao, các doanh nghiệp lớn như Hòa Phát, Vingroup, Thaco và các doanh nghiệp công nghệ của Việt Nam có thể tham gia và đủ năng lực làm.
“Các doanh nghiệp trong nước có thể liên doanh hợp tác để thực hiện những công trình dự án lớn mà đang phải thuê nhà thầu nước ngoài thi công”, ông Chính nói.
Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát Trần Đình Long nêu ý kiến tại cuộc gặp, ngày 31/5. Ảnh: VGP
Ông Trần Đình Long, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát cho rằng sau Nghị quyết 68, Nghị quyết 198 của Quốc hội, các nghị định, thông tư của Chính phủ cần rõ ràng, cụ thể hơn. Trong đó, điều kiện tiên quyết là bảo vệ và phát triển sản xuất trong nước.
Ông Long cho rằng dự án đường sắt cao tốc là thời cơ nghìn năm để phát triển ngành công nghiệp trong nước. “Nếu muốn làm nhanh, chỉ cần gọi thầu nước ngoài là xong. Nhưng nếu muốn bảo vệ ngành đường sắt trong nước, nhất định phải bảo vệ sản xuất nội địa”, ông Long nói.
Đại diện cho nhiều doanh nghiệp từ Nam ra Bắc, ông cho biết cộng đồng doanh nghiệp rất phấn khởi và kỳ vọng vào các chính sách hỗ trợ thiết thực.
“Chúng tôi đề nghị trong tất cả nghị quyết của Chính phủ cần quy định rõ tỷ lệ sử dụng hàng trong nước và phải được thể hiện bằng văn bản cụ thể”, ông Long nói, kiến nghị nhà điều hành áp dụng quy định này với tất cả dự án đầu tư công. Ví dụ như đường cao tốc, tỷ lệ sử dụng hàng sản xuất trong nước phải đạt ít nhất 70%, theo ông Long đề đạt.
Thủ tướng Phạm Minh Chính trao đổi với các đại diện doanh nghiệp sau sự kiện, ngày 31/5. Ảnh: VGP
Theo Nghị quyết 68, Việt Nam đặt mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp đến 2030, tương ứng 20 doanh nghiệp trên 1.000 người dân. Trong số đó, ít nhất 20 tập đoàn lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.
Việt Nam hiện có gần 1 triệu doanh nghiệp, 5 triệu hộ kinh doanh. Song theo Thứ trưởng Tài chính Lê Tấn Cận, khu vực kinh tế tư nhân đông nhưng chưa mạnh. Gần 98% doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế. Tỷ lệ doanh nghiệp đang hoạt động bình quân đạt khoảng 10 doanh nghiệp trên 1.000 dân vào năm 2024, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực.
Các doanh nghiệp còn khó tiếp cận nguồn lực, nhất là về tài chính, tín dụng, đất đai, nguồn nhân lực chất lượng cao. Doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa chiếm gần 98% số lượng nhưng tiếp cận chưa đến 20% tổng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng.
Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, cho rằng để khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, Việt Nam cần miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm đầu sau chuyển đổi, hỗ trợ các chi phí như thủ tục thành lập doanh nghiệp, tư vấn pháp lý và đăng ký kinh doanh.
Cùng với đó, nhà điều hành cần cung cấp một ứng dụng (app) kế toán miễn phí để hỗ trợ các hộ kinh doanh quản lý tài chính và tuân thủ quy định thuế theo phương pháp kê khai. Ứng dụng này sẽ giúp các hộ kinh doanh dễ dàng tự kê khai đầu vào, đầu ra và nộp thuế, từ đó giảm tải cho cơ quan thuế trong việc quản lý hơn 5 triệu hộ kinh doanh.
Hiệp hội này cũng đề xuất Nhà nước triển khai các chương trình đào tạo miễn phí về quản lý doanh nghiệp, kế toán và chuyển đổi số cho các hộ kinh doanh. Các chương trình này sẽ giúp họ làm quen với mô hình doanh nghiệp, nhận thấy lợi ích của việc chuyển đổi, và tự nguyện thực hiện quá trình này mà không cần áp đặt.
Bà Mai Kiều Liên, Tổng giám đốc Vinamilk đề nghị các bộ ngành, cơ quan cần xử lý, giải quyết nhanh các vướng mắc, trục trặc của doanh nghiệp.
“Chính phủ có thể cho thời gian cụ thể, từ khi có vấn đề vướng mắc cho đến khi lên tới Thủ tướng là bao nhiêu ngày? Trong vòng 7, 15 ngày, bao nhiêu cũng được nhưng phải có một thời gian nhất định để giải quyết cho doanh nghiệp”, bà Liên đề xuất.
Tại hội nghị, Thủ tướng nói các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ đã đầy đủ, mong muốn lớn nhất là tổ chức thực hiện thật tốt, hiệu quả với tinh thần “nghĩ sâu làm lớn”, phát huy tốt nhất khả năng của gần 1 triệu doanh nghiệp, 5 triệu hộ kinh doanh.
Ông cũng đề nghị xác định rõ nhiệm vụ của Nhà nước, chính quyền địa phương, doanh nghiệp, người dân để triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế tư nhân với tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”.
Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng yêu cầu Chính phủ, các bộ ngành, địa phương thường xuyên gặp gỡ, trao đổi với doanh nghiệp để tìm đầu ra cho vướng mắc. Ông đề nghị giải quyết các yêu cầu, khó khăn, đề xuất của doanh nghiệp trong vòng 2 tuần.
“Được hay không được thì phải nói, giải quyết đến đâu thông báo đến đấy chứ không chỉ trong nội bộ, cứ ỉm đi là không được”, Thủ tướng nói.
Ông cũng cho rằng các bộ ngành, cơ quan cần lắng nghe, tiếp thu đầy đủ các đề xuất, nhất là những sáng kiến, vấn đề cần có quản lý nhà nước, xây dựng pháp luật. Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, các bộ ngành liên quan nhiều tới hoạt động doanh nghiệp như Bộ Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường phải thường xuyên rà soát các chính sách như chính sách tiền tệ, tài khóa, nguyên vật liệu, xây dựng…
Về chính sách tiền tệ, Thủ tướng đề nghị ngành ngân hàng “cố gắng chia sẻ với doanh nghiệp bởi họ phát triển thì ngân hàng mới phát triển được”. Cùng với đó, ông yêu cầu các chính sách thuế, phí, lệ phí khi phải được thực hiện ngay, kịp thời, linh hoạt, hiệu quả để hỗ trợ doanh nghiệp.
“Khi người mới ốm chữa rất đơn giản nhưng để bệnh nặng lên sẽ vừa mất thời gian, vừa phải thuốc nhiều hơn, chi phí, nằm viện, tốn kém nhiều hơn”, ông nói thêm.
Phương Dung