Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu – Ảnh: NXB Kim Đồng
Chuyện này không phải chi mới mẻ. Những năm gần đây, ngày càng nhiều đơn vị làm sách trong nước có chủ trương đầu tư mỹ thuật cho các ấn bản của mình, đặc biệt là dòng sách thiếu nhi. Không chỉ hướng tới độc giả nhỏ tuổi mà còn tìm kiếm các độc giả trưởng thành.
Mở sách đón hè
Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu (NXB Kim Đồng) của Dy Duyên là tác phẩm nhẹ nhàng, dễ thương dành cho các bạn nhỏ. Phù hợp khởi đầu tháng 6 với Ngày quốc tế thiếu nhi đang cận kề. Nhất là chọn bắt đầu bằng tác phẩm được trình bày thích mắt như cuốn truyện thiếu nhi này.
Hơn 200 trang in màu, khổ lớn với phần minh họa sinh động của Đốm Đốm (nghệ danh của họa sĩ Vũ Thủy Ngọc Hà). Đây là tác phẩm thiếu nhi thứ ba của Dy Duyên cộng tác cùng NXB Kim Đồng. Ở Cúc Dại và Tia Nắng và Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố đều có sự kết hợp cùng các họa sĩ minh họa trong nước.
Tạo ra những bản in ấn chất lượng được đầu tư mỹ thuật. Điều này là điểm mạnh trong thời buổi phụ huynh cũng như độc giả yêu cầu ở sách thiếu nhi xuất bản trong nước không chỉ có giá trị về nội dung mà còn phải chỉn chu về hình thức.
Càng ngày ở Việt Nam, vai trò của họa sĩ minh họa trong một ấn bản sách thiếu nhi càng trở nên quan trọng.
Đôi khi ấn tượng thị giác ban đầu góp phần lớn trong việc độc giả có chú ý đến cuốn sách hay không. Nhất là sách của tác giả quốc nội, vốn không có nhiều lợi thế về mặt truyền thông, thường chìm khuất giữa bạt ngàn sách vở trên các giá, kệ ở nhà sách.
Quan sát thị trường xuất bản trong nước thời gian qua ta thấy sự hiện diện ngày càng nhiều các tác phẩm thiếu nhi ấn tượng, đẹp mắt, phục vụ nhu cầu đọc của các bạn học sinh trong thời gian nghỉ hè.
Đồng thời còn thấy sự chuyên nghiệp trong khâu định hướng đối tượng độc giả, phân biệt độ tuổi cụ thể. Điều này giúp phụ huynh dễ dàng hơn trong việc lựa chọn sách cho con em.
Bản thân tác giả Dy Duyên mùa hè 2025 xuất bản hai tác phẩm gần như cùng lúc: Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố và Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu nhưng lại không thiết kế như một bộ đôi mà có sự khác biệt lớn về dung lượng tác phẩm, trình bày minh họa, khổ sách…
NXB Kim Đồng còn phát hành song song phiên bản tiếng Anh của Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố với tên gọi Things you use to fill a hole. Chứng tỏ ở mỗi tác phẩm có một “chiến lược” phát hành riêng và vì vậy chẳng những không bị phân tán mà tập trung hơn. Có thể nói là hiệu quả hơn.
Cả Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố và Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu đều vào vòng chung khảo Giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn lần 6 năm 2026.
Thế giới nên thơ
Thường thường loài dơi xuất hiện trong văn chương gắn với những định kiến không mấy tốt đẹp. Một phần vì hình dạng chim chẳng ra chim, chuột chẳng ra chuột, thêm nữa là tập tính hoạt động về đêm lại được các nhà tiểu thuyết kinh dị đắp bồi bằng hình tượng ma cà rồng với khả năng hóa dơi và bộ nanh đáng sợ.
Chú dơi – nhân vật chính trong Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu sẽ làm hình ảnh đầy định kiến đó phai lạt đi ít nhiều. Hãy gọi đúng tên chú là Dơi Sâu Bọ. Tên như vậy bởi một ngày nọ trên các ruộng rau ở nông trại, cạnh bầy vịt có nhiệm vụ bắt sâu phá hoại mùa màng, người ta thấy xuất hiện một chú dơi đen đúa, lạc loài.
Và cuốn sách này là hành trình của chú dơi đó, muốn chứng tỏ cho bầy vịt cũng như mọi người thấy chú ta chẳng những không phải là động vật gây hại mà còn hữu ích.
Thoạt nghe thì tưởng cốt truyện đơn giản nhưng quanh cái nông trại Cúc Cu này cũng lắm “đờ ra ma”. Đó là câu chuyện chấp nhận sự khác biệt, là khúc đồng dao ngợi ca lao động trên cái nền của những mối quan hệ giữa các con vật tưởng chừng không dính dáng gì đến nhau.
Nếu có gì làm người viết bài này băn khoăn với Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu thì đó là cảnh sắc thiên nhiên, tạo hình nhân vật trong tác phẩm này khiến người đọc có cảm giác nếu chẳng nhìn bìa hẳn sẽ tưởng đây là tác phẩm của nhà văn nước ngoài cũng nên.
Nhưng có sao đâu! Tôi vẫn nghĩ trẻ con trên Trái đất này đều sống chung trong một thế giới mộng mơ, nói chung cái ngôn ngữ của cổ tích. Không phân biệt ngôn ngữ, màu da.
Đất rừng phương Nam tái bản – Ảnh: NXB Kim Đồng
Đầu tư cho mỹ thuật không chỉ dành cho các tác phẩm thiếu nhi mới xuất bản. Những năm gần đây các tác phẩm thiếu nhi kinh điển của Việt Nam cũng được tái bản với phần minh họa công phu.
Có thể kể đến Dế Mèn phiêu lưu ký (Tô Hoài) do Tạ Huy Long minh họa.
Vừa qua nhân kỷ niệm 100 năm (1925-2025) ngày sinh nhà văn Đoàn Giỏi, tác phẩm Đất rừng phương Nam cũng được tái bản với phần tranh minh họa được chăm chút.
Bên cạnh Đất rừng phương Nam, lần này NXB Kim Đồng cũng tái bản nhiều tác phẩm của Đoàn Giỏi như
Cuộc truy tìm kho vũ khí, Người thủy thủ già trên hòn đảo lưu đày, Tê giác trong ngàn xanh, Những chuyện lạ về cá, Rừng đêm xào xạc, Cá bống mú, Hoa hướng dương.