Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh – Ảnh: GIA HÂN
Sáng 16-6, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày trước Quốc hội tờ trình (bổ sung) dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).
Khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp doanh nghiệp đầu tư đường sắt đô thị
Đáng chú ý dự luật đã bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt tạo hành lang pháp lý mang tính đột phá cho phát triển đường sắt.
Trong đó dự luật quy định chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước về phát triển đường sắt.
Cụ thể, ưu tiên tập trung nguồn lực để đầu tư phát triển, nâng cấp, bảo trì, bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương và phát triển công nghiệp đường sắt để bảo đảm giao thông vận tải đường sắt đóng vai trò chủ đạo trong hệ thống giao thông vận tải cả nước.
Cùng với đó, ưu tiên phân bổ ngân sách để bảo đảm phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương, công nghiệp đường sắt và đào tạo nguồn nhân lực theo quy hoạch, kế hoạch.
Huy động tối đa nguồn lực của địa phương tham gia bồi thường, hỗ trợ tái định cư, đầu tư xây dựng một số hạng mục thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia trong phạm vi địa phương có dự án đường sắt đi qua.
Nhà nước khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài đầu tư, kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt và kinh doanh vận tải đường sắt; kết nối đường sắt với các phương thức vận tải khác; phát triển công nghiệp đường sắt, nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển giao công nghệ và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực.
Dành quỹ đất theo quy hoạch để phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt, công trình công nghiệp đường sắt.
Kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt phục vụ cho hoạt động vận tải đường sắt, kinh doanh vận tải đường sắt, công nghiệp đường sắt và đào tạo nguồn nhân lực đường sắt là các ngành, nghề ưu đãi đầu tư.
Tổ chức tham gia kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt được dành riêng dải tần số vô tuyến điện phục vụ công tác điều hành giao thông vận tải đường sắt và hệ thống cấp điện sức kéo phục vụ chạy tàu.
Doanh nghiệp được vay vốn tín dụng đầu tư nhà nước hoặc có bảo lãnh Chính phủ
Dự luật cũng quy định tổ chức tham gia hoạt động kinh doanh đường sắt được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với đất dành cho đường sắt theo quy định của Luật Đất đai.
Bên cạnh đó, được vay vốn tín dụng đầu tư nhà nước hoặc được Chính phủ bảo lãnh vay vốn để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, mua sắm phương tiện và thiết bị đường sắt, cũng như phát triển công nghiệp đường sắt theo quy định pháp luật.
Nhà nước hỗ trợ một phần vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước và vốn tín dụng ưu đãi cho tổ chức tham gia hoạt động kinh doanh đường sắt tại địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn.
Doanh nghiệp tham gia đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt, kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt được hưởng ưu đãi về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp.
Tổ chức, cá nhân trong nước tham gia dự án đường sắt được miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị, phụ tùng, phương tiện giao thông đường sắt và vật tư chưa sản xuất trong nước hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án.
Dự luật cũng dành một điều riêng về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước. Theo đó, khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước theo quy định của pháp luật về đầu tư.
Dự án đường sắt đầu tư nói trên được Nhà nước đảm bảo toàn bộ kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư từ ngân sách nhà nước đối với đất dành cho đường sắt. Trường hợp dự án thực hiện theo phương thức đối tác công tư, phần kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư không tính vào tỉ lệ vốn nhà nước tham gia vào dự án.
Đối với dự án đường sắt do nhà đầu tư đề xuất theo quy định của pháp luật về đầu tư, trường hợp chỉ có một nhà đầu tư đề xuất, cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư.
Đối với dự án đường sắt do nhà đầu tư đề xuất theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư, sau khi dự án đầu tư được phê duyệt, người có thẩm quyền phê duyệt dự án được quyết định việc chỉ định nhà đầu tư.
Nhà đầu tư được chỉ định phải chứng minh đủ năng lực về khả năng thu xếp vốn chủ sở hữu, huy động vốn vay, nguồn vốn hợp pháp khác; chứng minh kinh nghiệm hoặc có thỏa thuận hợp tác với đối tác có kinh nghiệm thực hiện các dự án tương tự;
Trước khi quyết định áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư, cơ quan có thẩm quyền lấy ý kiến bằng văn bản của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đối với yêu cầu về bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia, bảo vệ bí mật nhà nước.
Đối với dự án đường sắt quốc gia, UBND cấp tỉnh có dự án đi qua được quyết định việc chỉ định nhà đầu tư dự án theo quy định thực hiện việc đầu tư dự án phát triển đô thị theo mô hình TOD thuộc phạm vi dự án.