Phương tiện ứng dụng hiệu ứng thoáng (GEV), mà Nga gọi là ekranoplan, là một tàu được thiết kế để bay ở độ cao cực thấp, lướt trên mặt nước, chủ yếu để vận chuyển quân.
Một ekranoplan được xem là kết hợp các tính năng từ máy bay, tàu thủy và tàu đệm khí. Nhờ khả năng lướt trên mặt biển ở độ cao cực thấp, phương tiện này có thể tránh bị radar đối phương phát hiện nhưng lại cơ động tốt hơn tàu chiến.
Liên Xô từng thử nghiệm như một ekranoplan khổng lồ ở biển Caspi từ thập niên 1960 đến năm 1980. Nó có tên chính thức là KM, nhưng nổi tiếng hơn nhiều với biệt danh “Quái vật biển Caspi”. Từ thử nghiệm này, Liên Xô cũng đã đóng một tàu GEV hải quân thuộc lớp Lun, hoạt động trong biên chế hải quân Liên Xô và Nga từ năm 1987 đến cuối thập niên 1990.
Hình ảnh Naval News đăng tải được cho là máy bay lai khổng lồ Trung Quốc đang phát triển
ẢNH: NAVAL NEWS
Trang tin Naval News của Hải quân Anh mới đây đăng lại một hình ảnh đã lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc, và nhận định rằng Trung Quốc nhiều khả năng cũng đang phát triển một ekranoplan. Trung Quốc vẫn chưa chính thức thừa nhận sự tồn tại của phương tiện này, tuy nhiên giới quan sát đã gọi tên nó là “Quái vật biển Bột Hải”.
Ảnh cho thấy thân tàu bay có cấu hình đuôi chữ T và hai bộ ổn định thẳng đứng, cùng với sải cánh tương đối ngắn và đuôi lớn, những đặc điểm điển hình của ekranoplan.
Ekranoplan mang tên chính thức là KM của Nga
Tàu ekranoplan lớp Lun được chế tạo từ thời Liên Xô, nằm trên bờ biển ở Derbent, Cộng hòa Dagestan hồi tháng 11.2020
ảnh: reuters
Thiết kế ekranoplan có sức hấp dẫn lớn đối với giới tìm hiểu quân sự, một phần là do ấn tượng từ “Quái vật biển Caspi“. Con tàu này dài 92 m, tải trọng tối đa khi cất cánh lên đến 544 tấn, có thể chở theo 50 người. Trên thực tế, tình báo Mỹ đã rất bối rối về mục đích của phương tiện này khi lần đầu tiên nó bị máy bay do thám Mỹ phát hiện trong Chiến tranh Lạnh
Sau 15 năm thử nghiệm ở biển Caspi, vào năm 1980 chiếc KM đã bị rơi do lỗi phi công, và sau đó bị chìm. Cho đến nay chưa có kế hoạch nào để trục vớt, vì phương tiện này quá nặng.
Trong khi đó, chiếc ekranoplan hải quân lớp Lun có kích thước nhỏ hơn, dài gần 74 m, nặng 286 tấn, trang bị 6 ống phóng tên lửa chống hạm P-270 Moskit. Tàu được loại biên vào năm cuối thập niên 1990. Sau hơn ba thập kỷ nằm im lìm ở biển Caspi, nó được kéo về một bãi biển ở Dagestan để bảo quản và từ đó trở thành điểm thu hút khách du lịch.