Người có tổng trọng lượng cơ thể và hành lý 71 kg bị từ chối lên máy bay, trong khi người hơn 120 kg vẫn được chấp nhận vì quy định quốc tế không tính gộp.
Bức ảnh minh họa về cân nặng hành khách và trọng lượng hành lý được đăng trên diễn đàn hàng không Nhật Bản và Việt Nam vào giữa tháng 6 thu hút được sự quan tâm của cộng đồng. Theo đó, một người nặng 100 kg mang vali 24 kg được công nhận hợp lệ, trong khi người nặng 45 kg mang vali 26 kg thì không được chấp nhận, dù tổng trọng lượng khi lên máy bay thấp hơn.
“Vì sao không gộp hành lý cùng cân nặng của hành khách?” là câu hỏi nghe hợp lý, nhưng thực tế không được ngành hàng không đặt ra. Nhiều ý kiến cho rằng điều này không công bằng, nhưng một số khác thì cho rằng trọng lượng cơ thể người là “những thông tin cá nhân nhạy cảm” và cần được tôn trọng.
Ông Chan Thai, giảng viên Đại học Kỹ thuật Việt Đức (VGU), cho hay về lý thuyết cân cả người và hành lý là có thể, nhưng thực tế không hiệu quả, khó chấp nhận về pháp lý, không khả thi về kỹ thuật và ảnh hưởng đến lợi nhuận. Ngoài ra, nếu thực sự áp dụng cách tính “người và hành lý” thì sẽ đi kèm nhiều vấn đề nhân quyền, pháp lý, chưa chắc được xã hội công nhận.
Theo các tiêu chuẩn quốc tế của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) và Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), trọng lượng và cân bằng tải trên máy bay đã được tính toán chính xác. Việc này tách biệt trọng lượng hành khách, hành lý, nhiên liệu và hàng hóa để đảm bảo an toàn bay.
Việc không gộp trọng lượng hành lý và cân nặng hành khách trong ngành hàng không xuất phát từ nhiều yếu tố, trong đó có các lý do an toàn, kỹ thuật và thương mại, tối ưu hóa vận hành và mang lại sự linh hoạt, công bằng cho cả hãng hàng không và hành khách. Cụ thể:
An toàn và tải trọng
Máy bay có giới hạn trọng lượng cất cánh tối đa và cần phân bổ trọng lượng chính xác giữa hành khách, hành lý, nhiên liệu, và hàng hóa để đảm bảo an toàn. Trọng lượng hành khách thường được ước tính bằng con số trung bình để đơn giản hóa (ví dụ khoảng 75 đến 80 kg một người, theo tiêu chuẩn quốc tế). Nếu gộp cả hành lý, biến động trong tổng trọng lượng sẽ khó kiểm soát, ảnh hưởng đến cân bằng tải trọng của máy bay.
Quản lý hành lý riêng biệt
Hành lý được xử lý riêng để kiểm tra an ninh, phân loại và xếp dỡ. Trọng lượng hành lý phải ghi nhận độc lập để đảm bảo không vượt quá giới hạn khoang chứa hoặc để tính phí bổ sung nếu quá mức miễn cước. Hành khách thường có hành lý khác nhau, ví dụ người đi công tác mang ít, người du lịch mang nhiều. Vì thế, việc tách biệt giúp quản lý dễ hơn.
Yếu tố thương mại
Các hãng hàng không thường áp dụng chính sách hành lý miễn cước, chẳng hạn Vietnam Airlines miễn phí 23 kg hành lý ký gửi cho một hành khách. Mỗi kg vượt mức này sẽ bị tính phí. Trường hợp gộp với cân nặng hành khách, việc định giá vé và phí sẽ phức tạp, gây khó khăn cho khách hàng khi so sánh giá. Một số hãng giá rẻ thậm chí tách hành lý ký gửi và xách tay để tăng doanh thu từ phí bổ sung. Việc gộp sẽ làm mất cơ hội này.
Công bằng cho hành khách
Gộp trọng lượng có thể gây bất lợi cho những người nhẹ cân nhưng cần mang nhiều hành lý, hoặc ngược lại. Tách riêng giúp hành khách dễ dàng kiểm soát chi phí theo nhu cầu thực tế. Ngoài ra, cân nặng hành khách là thông tin cá nhân nhạy cảm, việc yêu cầu cân công khai và gộp vào hành lý có thể gây khó chịu hoặc tranh cãi về quyền riêng tư, tự do cá nhân.
Các hãng hàng không Việt Nam như Vietnam Airlines, Vietjet Air và Bamboo Airways tuân thủ hướng dẫn của IATA và ICAO, cân hành lý ký gửi riêng và sử dụng trọng lượng tiêu chuẩn cho hành khách.
Tương tự, các thông tin trên Quora, nền tảng trực tuyến hỏi đáp lớn nhất thế giới với hơn 300 triệu lượt truy cập hàng tháng, trong đó có sự tham gia của nhiều chuyên gia, cũng cho hay hệ thống giới hạn hành lý không nhằm phản ánh trọng lượng thực tế của hành khách, mà để quản lý vận tải, tối ưu lợi nhuận, đơn giản quy trình và tránh gây tranh cãi về ngoại hình.
Tâm Anh