Nhiều người tin ghế ở đuôi máy bay an toàn nhất khi xảy ra tai nạn, nhưng phân tích của chuyên gia cho thấy khoảng cách đến cửa thoát hiểm là yếu tố quyết định.
Phân tích dữ liệu tai nạn hàng không trong 35 năm của Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cho thấy ghế ở đuôi máy bay có tỷ lệ tử vong thấp nhất, ở mức 32% so với 39% ở khoang giữa và 38% ở khoang đầu.
Thực tế củng cố cho thống kê này.
Trong vụ tai nạn của hãng hàng không năm 2024, toàn bộ 29 người sống sót đều ngồi ở đuôi máy bay, phần thân sau gần như nguyên vẹn sau khi gãy làm đôi. Hay vụ tai nạn của Jeju Air cùng năm, hai người là tiếp viên hàng không, ngồi ở ghế phụ phía sau cùng.
Một phân tích toàn diện của Cục Hàng không Liên bang Mỹ về các vụ tai nạn từ năm 1969 đến 2013 đã chỉ ra các xu hướng rõ rệt. Nghiên cứu này dẫn chứng vụ tai nạn của hãng Delta Air Lines tại Dallas năm 1985. Chiếc máy bay vỡ tan khi va chạm và bốc cháy lớn, khiến 134 trong số 163 người thiệt mạng. Toàn bộ phần đầu máy bay, gồm buồng lái và 12 hàng ghế đầu tiên, bị phá hủy hoàn toàn và không ai sống sót.
Dựa trên nghiên cứu này, tạp chí ScienceShot đã tổng hợp tỷ lệ sống sót theo từng khoang:
Hạng nhất và hạng thương gia: 40%
Khoang giữa, gần cánh: 57%
Phần thân sau cánh: 62%
Mười hàng ghế cuối cùng: 70%
Khoảng cách đến cửa thoát hiểm là một trong những yếu tố quan trọng giúp hành khách tăng cơ hội sống sót khi máy bay gặp nạn. Ảnh: Matej Kastelic/Shutterstock
Vị trí ghế hay khoảng cách đến cửa thoát hiểm quan trọng hơn?
Nghiên cứu chỉ ra trên máy bay thân hẹp, hành khách ngồi ghế cạnh lối đi có khả năng sống sót cao hơn, có thể do họ di chuyển nhanh đến cửa thoát hiểm. Điều tương tự cũng đúng với máy bay thân rộng, nơi những người ngồi ở hàng ghế trong cùng, giữa hai lối đi, có tỷ lệ sống sót cao hơn.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhấn mạnh vị trí ghế không quan trọng bằng khoảng cách đến cửa thoát hiểm.
Edwin Richard Galea, kỹ sư an toàn và chuyên gia về động lực học sơ tán người Anh, đã phân tích dữ liệu từ 105 vụ tai nạn và phỏng vấn hơn 2.000 người sống sót. Ông phát hiện hành khách ngồi trong vòng năm hàng ghế tính từ cửa thoát hiểm có khả năng sơ tán an toàn cao hơn hẳn. Tỷ lệ này giảm dần khi khoảng cách xa hơn.
Nghiên cứu của ông cũng bác bỏ lầm tưởng hành khách có xu hướng chỉ dùng lối ra quen thuộc khi lên máy bay. Thay vào đó, họ sẽ tìm đến cửa thoát hiểm gần nhất có thể sử dụng.
Nghiên cứu của Đại học Greenwich cũng củng cố phát hiện của Galea, nhấn mạnh khả năng tiếp cận lối thoát hiểm nhanh chóng giúp giảm nguy cơ thương vong.
Không có vị trí nào an toàn tuyệt đối
Khả năng sống sót trong một vụ tai nạn còn phụ thuộc nhiều vào hoàn cảnh va chạm. Nếu đuôi máy bay chịu tác động chính, những người ngồi phía trước lại có cơ hội cao hơn.
Các phân tích cho thấy vị trí người thiệt mạng thường nằm rải rác, xen kẽ giữa những người sống sót, cho thấy bản chất vụ va chạm và may mắn đều đóng vai trò quan trọng. Đây là lý do Cục Hàng không Liên bang Mỹ và các chuyên gia an toàn luôn khẳng định “không có chiếc ghế nào an toàn nhất” trên máy bay.
Dù thống kê nghiêng về một khu vực nhất định, mỗi vụ tai nạn là duy nhất. Hàng không vẫn là phương thức di chuyển an toàn bậc nhất, nhưng khi sự cố xảy ra, không vị trí nào có thể đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Minh Phương (Theo Simple Flying, Time)