Áp lực chạy theo nhu cầu tăng “phi mã” của du lịch và hàng không
Ngày 15.5 vừa qua, Singapore chính thức khởi công xây dựng nhà ga T5 tại sân bay Changi, mục tiêu hoàn thành vào giữa năm 2030. Nằm trong khu phát triển phía đông của Changi, nhà ga này rộng 1.080 ha, sẽ có hệ thống 3 đường băng và được kết nối với 4 nhà ga hiện nay. Sau khi hoàn thành, nhà ga T5 sẽ nâng công suất phục vụ hành khách của Changi lên 140 triệu lượt mỗi năm, hơn 1,5 lần so với mức hiện tại là 90 triệu.
Phối cảnh nhà ga T5 của sân bay Changi vừa khởi công
CNN TRAVEL
Phát biểu tại lễ khởi công, Thủ tướng Singapore cho biết quyết định xây dựng nhà ga T5 dựa trên tầm nhìn dài hạn. Du lịch hàng không sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh, phần lớn trong số đó sẽ diễn ra tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. “Siêu” nhà ga mới sẽ khiến cả thế giới phải đến Changi và sự kết nối đường từ quốc đảo thông qua sân bay này sẽ thúc đẩy tăng trưởng các ngành du lịch, hàng không và logistics. Hệ sinh thái hàng không hiện đóng góp khoảng 5% GDP của Singapore.
Thủ tướng đảo quốc sư tử cũng nhấn mạnh cạnh tranh trong khu vực đang ngày càng gay gắt, khi các sân bay châu Á đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng hiện đại và các tiện ích đi kèm như khu mua sắm và giải trí.
Nhận định của Thủ tướng Singapore là hoàn toàn thực tế bởi trước đó, Hội đồng Sân bay Quốc tế (ACI) đã đưa ra dự báo nhu cầu đi lại bằng đường hàng không sẽ tăng gần 7% trong 25 năm tới. Để đáp ứng tốc độ tăng trưởng này, các sân bay tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Trung Đông sẽ được đầu tư mạnh mẽ, với tổng vốn lên tới 240 tỉ USD từ năm 2025 đến 2035 để nâng cấp hạ tầng hiện tại và xây mới sân bay.
Do đó, cuộc đua phát triển hạ tầng hàng không đã chính thức tăng tốc ngay từ thời điểm này. Không chỉ Singapore, Hồng Kông cũng đang quyết liệt giữ vị thế trung tâm logistics khi đưa vào vận hành đường băng thứ ba tại sân bay quốc tế Hồng Kông vào tháng 11.2024, đồng thời mở rộng nhà ga số 2, với mục tiêu phục vụ 120 triệu hành khách và 10 triệu tấn hàng hóa mỗi năm từ năm 2035.
Nhu cầu du lịch, hàng không tăng mạnh thúc đẩy các quốc gia tại châu Á chạy đua mở rộng hạ tầng sân bay
ẢNH: ĐỘC LẬP
Tại Thái Lan, sân bay Suvarnabhumi ở Bangkok mới khai trương đường băng thứ ba vào tháng 9.2024, sau khi đưa vào hoạt động nhà ga vệ tinh mới một năm trước đó. Thái Lan cũng công bố kế hoạch mở rộng hướng đông để tăng công suất vào năm 2027.
Ở Hàn Quốc, sân bay Incheon tại Seoul đã hoàn tất giai đoạn mở rộng thứ 4 vào tháng 12.2024, nâng công suất sức chứa lên 106 triệu lượt khách mỗi năm, từ mức 77 triệu trước đó.
Ông Thomas Pellegrin, Giám đốc mảng vận tải và du lịch của Deloitte Đông Nam Á, nhận định châu Á đang trở thành trung tâm của sự tăng trưởng ngành hàng không sau đại dịch. Tăng trưởng này phần lớn nhờ vào tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng, với xu hướng chi tiêu cho du lịch hàng không cao hơn mức tăng trưởng thu nhập. Tỷ lệ đô thị hóa cao cũng giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn với hạ tầng sân bay.
“Dự báo ngắn hạn, nhu cầu di chuyển bằng đường hàng không tại châu Á tăng 7,9% và dài hạn là 5,1% – cao nhất thế giới và vượt xa các thị trường phát triển. Điều đó có nghĩa là các sân bay châu Á cần chuẩn bị để đón gấp đôi lượng hành khách và máy bay vào năm 2043, gây sức ép lớn lên hạ tầng hiện tại” – ông Pellegrin nói.
Nhà ga T3 – sân bay Tân Sơn Nhất mới khai trương là nhà ga có quy mô lớn và hiện đại nhất Việt Nam
ẢNH: ĐỘC LẬP
Việt Nam muốn trở thành trung tâm hàng không của khu vực
Không đứng ngoài cuộc đua, trên khắp cả nước, hàng loạt dự án mở rộng, xây mới các cảng hàng không đang ồ ạt triển khai với quy mô cùng công nghệ hiện đại, hứa hẹn sẽ tạo không gian phát triển mới cho toàn ngành hàng không Việt Nam.
Đầu tiên phải nhắc đến là T3, ga hành khách quốc nội lớn nhất nước nâng tổng công suất khai thác của sân bay Tân Sơn Nhất lên 50 triệu lượt khách/năm đã hoàn thành vượt tiến độ 2 tháng. Nhà ga T3 đưa vào khai thác từ ngày 19.4 đã giúp Tân Sơn Nhất thoát cảnh ùn tắc nghiêm trọng nhiều năm qua.
Không chỉ hạ tầng hoàn thiện, nhà ga T3 còn được trợ lực rất lớn nhờ ứng dụng công nghệ sinh trắc học lần đầu tiên tại Việt Nam, cho phép hành khách đi máy bay bằng các phương pháp xác thực hiện đại, rút ngắn thời gian làm thủ tục và nâng cao trải nghiệm hành khách. Các thiết bị làm thủ tục sinh trắc học tại nhà ga này giúp tối ưu hóa quy trình từ check-in đến kiểm tra an ninh, đồng thời tạo ra một môi trường hiện đại, thân thiện với hành khách. Cùng với 20 quầy bag-drop thả hành lý tự động và 42 ki ốt check-in, một quy trình tự động hóa từ làm thủ tục check-in đến ký gửi hành lý, kiểm tra an ninh… lần đầu tiên được triển khai đồng bộ.
Việt Nam có lợi thế khi các nhà ga, sân bay mới được đầu tư bài bản về kiến trúc thiết kế và công nghệ hiện đại
Nhà ga T3 không chỉ mang ý nghĩa quan trọng trong việc giảm tải cho sân bay Tân Sơn Nhất mà còn là một trong 50 công trình trọng điểm được TP.HCM lựa chọn để chào mừng sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước. Lãnh đạo thành phố đã nhiều lần khẳng định, dự án thể hiện quyết tâm của thành phố trong việc phát triển hạ tầng giao thông, nâng cao năng lực vận tải và tạo động lực thúc đẩy kinh tế – xã hội. Nhà ga T3 đưa vào hoạt động không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ hàng không mà còn góp phần đưa Tân Sơn Nhất từng bước trở thành một trung tâm hàng không quan trọng của khu vực Đông Nam Á. Việc nâng cấp hạ tầng sân bay nhộn nhịp nhất cả nước sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các ngành dịch vụ như du lịch, khách sạn, vận tải và thương mại, đóng góp vào bước phát triển mới của kinh tế TP.HCM cũng như ngành hàng không Việt Nam nói chung.
Cùng với đó, Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành (Đồng Nai) có tổng mức đầu tư 336.630 tỉ đồng, là dự án sân bay có quy mô và công suất lớn nhất Việt Nam dự kiến khai thác giai đoạn 1 vào năm 2026. Sân bay Long Thành trong giai đoạn đầu sẽ giữ vai trò “chia lửa” cùng Tân Sơn Nhất. Sau khi hoàn thiện quy hoạch đạt tới năng lực khai thác 100 triệu lượt khách/năm, Cảng HKQT Long Thành sẽ trở thành cảng hàng không lớn nhất nước. Cụm cảng này được kỳ vọng là “vũ khí” đưa Việt Nam trở thành một trong những trung tâm hàng không của khu vực, thúc đẩy sức cạnh tranh của ngành hàng không Việt Nam trên trường quốc tế.
Phối cảnh sân bay Long Thành – cảng HKQT lớn nhất Việt Nam trong tương lai
Hồi cuối năm 2024, dự án sân bay Gia Bình cũng đã được khởi công xây dựng tại xã Xuân Lai và TT.Gia Bình, H.Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh, định hướng trở thành cảng hàng không bậc nhất phía bắc và chia sẻ một phần hành khách, hàng hóa cho sân bay Nội Bài. Trong thời kỳ 2021 – 2030, sân bay Gia Bình có công suất khoảng 5 triệu hành khách/năm và 250.000 tấn hàng hóa/năm, tầm nhìn đến năm 2050 công suất tăng lên 15 triệu hành khách/năm và 1 triệu tấn hàng hóa/năm.
Mới nhất, Bộ Xây dựng công bố quy hoạch sân bay quốc tế Phú Quốc giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050, với tổng diện tích khoảng 1.050 ha, tổng vốn đầu tư đến năm 2030 là hơn 26.500 tỉ đồng và thêm gần 25.800 tỉ đồng cho giai đoạn sau năm 2030. Theo quy hoạch, sân bay Phú Quốc sẽ được mở rộng với mục tiêu đạt công suất 18 triệu hành khách/năm, gấp 4,5 lần so với hiện trạng (4 triệu khách/năm). Mục tiêu tới năm 2050, sân bay được nâng cấp với công suất 50 triệu khách/năm.
Với lợi thế của những người đi sau, được đầu tư mạnh về kiến trúc, thiết kế, cập nhật các công nghệ tiên tiến nhất, các sân bay mới và chuẩn bị khai trương tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ mở ra giai đoạn phát triển mới cho ngành hàng không, cùng đất nước tiến vào kỷ nguyên mới.
Theo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từ nay đến 2030, Chính phủ sẽ ưu tiên tập trung đầu tư một số cảng hàng không lớn, đóng vai trò đầu mối tại Vùng thủ đô Hà Nội (Cảng HKQT Nội Bài) và Vùng TP.HCM (Cảng HKQT Tân Sơn Nhất và Long Thành).
Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, đầu tư các cảng hàng không mới để nâng tổng công suất thiết kế hệ thống cảng hàng không đáp ứng khoảng 294,5 triệu hành khách, phấn đấu trên 95% dân số có thể tiếp cận tới cảng hàng không trong phạm vi 100 km. Đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng, thiết bị quản lý bay theo hướng đồng bộ, hiện đại, ngang tầm khu vực, đáp ứng nhu cầu vận tải. Tầm nhìn đến 2050, cả nước sẽ hình thành 2 trung tâm vận tải hàng không đầu mối trung chuyển quốc tế ngang tầm khu vực tại Vùng thủ đô Hà Nội và Vùng TP.HCM.