Vượt xe thế nào để tránh bị phạt nặng theo quy định mới?

Thực tế khi tham gia giao thông, nhiều tài xế thường có thói quen vượt xe cẩu thả, phổ biến trên các tuyến cao tốc, quốc lộ. Không ít trường hợp vượt bên phải, lấn làn, không giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước, dẫn đến nguy cơ xảy ra tai nạn. Đây không chỉ là tình huống gây mất an toàn mà còn vi phạm luật giao thông.

Trước đây, lỗi vượt xe không đúng quy định đối với người điều khiển xe máy bị xử phạt từ 100.000 đồng đến 1 triệu đồng, tùy theo trường hợp và được quy định cụ thể tại điều 6, Nghị định 100/2019/NĐ-CP (Nghị định 100). Hiện tại, Nghị định 168/2024/NĐ-CP (Nghị định 168) có hiệu lực từ 1.1.2025 đã có nhiều thay đổi về mức phạt đối với hành vi này.

Theo điều 7, Nghị định 168, người điều khiển xe máy vi phạm lỗi vượt xe không đúng quy định trong trường hợp bị cấm, không có tín hiệu xin vượt, vượt bên phải khi không được phép… có thể bị phạt từ 200.000 đồng đến 1 triệu đồng, tùy hành vi vi phạm. Riêng trường hợp vượt xe sai quy định gây tai nạn giao thông, người điều khiển bị phạt 10 – 14 triệu đồng, trừ 10 điểm trên giấy phép lái xe (GPLX).

Đối với người điều khiển ô tô, hành vi vượt xe sai quy định bị phạt nặng hơn theo Nghị định mới.

Trước đây, hành vi này chỉ bị phạt từ 2 – 6 triệu đồng trong một số trường hợp như vượt xe trong hầm đường bộ không đúng nơi quy định; trong những trường hợp không được vượt; tại đoạn đường có biển báo hiệu có nội dung cấm vượt; không có báo hiệu trước khi vượt; vượt bên phải xe khác trong trường hợp không được vượt. Nếu gây tai nạn sẽ bị phạt từ 10 – 12 triệu đồng. Quy định này căn cứ theo khoản 3, điều 2, Nghị định 123/2021/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung từ điều 5, Nghị định 100.

Hiện tại, theo khoản 5 và 10, điều 6, Nghị định 168, hành vi điều khiển ô tô vượt ẩu, không đúng quy định tại nơi có biển cấm vượt; vượt bên phải; không có tín hiệu khi vượt… sẽ bị phạt từ 4 – 6 triệu đồng và trừ 2 điểm GPLX. Trường hợp gây tai nạn sẽ bị xử lý “mạnh tay” hơn, phạt từ 20 – 22 triệu đồng và trừ 10 điểm bằng lái.

Vượt xe thế nào để đảm bảo an toàn?

Ngoài kinh nghiệm và khả năng phản xạ, vượt xe vẫn phải tuân theo nguyên tắc để đảm bảo an toàn. Điều này được quy định rõ trong luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024.

Căn cứ theo điều 14, vượt xe phải được thực hiện bên trái. Chỉ trong một số trường hợp đặc biệt như xe phía trước đang rẽ trái hoặc có tín hiệu rẽ trái, hoặc xe chuyên dùng đang làm việc không thể vượt trái thì mới được vượt bên phải. Ngoài ra, xe muốn vượt phải đảm bảo không có chướng ngại vật phía trước, không có xe đi ngược chiều trong đoạn đường định vượt, xe phía trước không có tín hiệu vượt.

Khi vượt, người điều khiển phải phát tín hiệu báo hướng chuyển bằng đèn hoặc còi (trừ xe thô sơ không có thiết bị này), đồng thời phải duy trì tín hiệu trong suốt quá trình vượt, giữ khoảng cách an toàn với xe vượt và các xe xung quanh.

Xe phía trước cũng phải có trách nhiệm đảm bảo an toàn. Cụ thể, người điều khiển xe phía trước phải quan sát, nếu đủ điều kiện thì giảm tốc độ, bật tín hiệu rẽ phải và đi sát về bên phải phần đường để nhường đường. Nếu không đủ điều kiện an toàn hoặc có chướng ngại vật phía trước, phải bật xi-nhan trái để báo hiệu chưa thể nhường đường.

Những quy định này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro va chạm mà còn thể hiện ý thức và văn hóa khi tham gia giao thông. Thay vì vượt ẩu, hấp tấp chỉ để nhanh vài giây, mỗi người lái cần cân nhắc kỹ lưỡng, tôn trọng luật và tính mạng của chính mình cùng người khác trên đường.