Xây dựng nền kinh tế tự lực tự cường, tạo ra những doanh nghiệp ‘sếu đầu đàn’

Phát biểu khai mạc hội thảo, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn – Tổng biên tập Báo Thanh Niên – chia sẻ: Khi chúng ta đang có mặt ở đây để cùng thảo luận các giải pháp xây dựng nền kinh tế Việt Nam tự lực, tự cường thì phiên đàm phán thuế đối ứng Việt Nam – Mỹ lần thứ hai diễn ra khoảng chục ngày trước đã đạt được những tiến bộ tích cực. Hai bên đã xác định các nhóm vấn đề đạt được đồng thuận hoặc quan điểm gần nhau, các nhóm vấn đề cần tiếp tục thảo luận để đi đến thống nhất trong thời gian tới. Được biết phiên đàm phán thứ ba sẽ diễn ra vào đầu tháng 6 tới cũng đã có nhiều tín hiệu lạc quan.

Với lợi thế là nước có năng lực sản xuất và khả năng đàm phán linh hoạt của Việt Nam, cá nhân ông luôn tin rằng, Việt Nam có thể đạt được một thỏa thuận thương mại về thuế đối ứng có lợi hơn trong vòng 40 ngày sắp tới. Tổng biên tập Nguyễn Ngọc Toàn cho hay: ‘”Sở dĩ tôi cập nhật diễn tiến vụ thuế đối ứng Việt – Mỹ (khi có đại diện Bộ Công thương – Bộ đóng vai trò chính trong đàm phán) vì đây chính là lực đẩy để chiến lược xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường của Việt Nam được thực hiện quyết liệt hơn, mạnh mẽ hơn”.

Ngược chiều lịch sử, có thể nói 50 năm đất nước thống nhất, chúng ta luôn khát vọng xây dựng đất nước độc lập, tự do; xây dựng nền kinh tế tự lực tự cường.

Gần đây nhất, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng ta cũng khẳng định: Giữ vững độc lập, tự chủ trong việc xác định chủ trương, đường lối, chiến lược phát triển kinh tế đất nước. Phát triển doanh nghiệp Việt Nam lớn mạnh trở thành nòng cốt của kinh tế đất nước; giữ vững các cân đối lớn, chú trọng bảo đảm an ninh kinh tế; không ngừng tăng cường tiềm lực kinh tế quốc gia.

Cũng theo Tổng biên tập Báo Thanh Niên, giống như tất cả các nền kinh tế tự chủ khác trên thế giới, trong quá trình phát triển, Việt Nam cũng phải đối mặt với một loạt thách thức mới: biến đổi khí hậu, xung đột địa chính trị, đại dịch Covid-19, đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và “thời nào thức ấy”, chúng ta đã linh hoạt đối phó, linh hoạt thích ứng. Có thể nói, mỗi thách thức đi qua, các doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung lại được tôi luyện thêm một chút. Mỗi khó khăn xuất hiện lại khiến chúng ta mạnh mẽ hơn và lịch sử đã chứng minh, chúng ta luôn vượt qua.

Thế nhưng, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, nền kinh tế cũng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Sản xuất và xuất khẩu vẫn còn phụ thuộc nhiều vào nguyên vật liệu nhập khẩu từ bên ngoài. Thống kê cho thấy, Việt Nam mỗi năm phải nhập tới 85,4% tổng nhu cầu xơ sợi trong nước. Nhiều ngành sản xuất chính như dệt may phụ thuộc đến 50% vào nguyên phụ liệu nhập khẩu, còn da giày là khoảng 45%, sản xuất nhựa lên tới 80%. Thậm chí, ngay cả thế mạnh truyền thống của Việt Nam là nông nghiệp cũng phải nhập khẩu hơn 70% máy móc, thiết bị; 80% giống rau và 60% giống ngô… Đặc biệt, việc nhập khẩu nguyên phụ liệu phụ thuộc vào một số ít thị trường chính là yếu tố rủi ro đối với kinh tế Việt Nam khi xảy ra biến cố. Đây cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến việc Mỹ đánh thuế đối ứng cao với Việt Nam hiện nay.

Dù đàm phán đạt kết quả khả quan, điều đó không làm thay đổi chiến lược dài hạn mà Chính phủ đã đặt ra: xây dựng nền kinh tế Việt Nam tự lực, tự cường. Đặc biệt, với Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân đã được ban hành, tôi cho rằng đây là thời điểm “thiên thời, địa lợi” để Việt Nam quyết liệt thực hiện chiến lược này, có hiệu quả, kết quả cụ thể.

Về khách quan, những thách thức thuế quan mà Mỹ công bố với nhiều nước, trong đó có Việt Nam, đòi hỏi chúng ta cần phải tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng bền vững và tự chủ. Tự chủ cả đầu ra (không phụ thuộc vào một vài thị trường xuất khẩu chính mà phải đa dạng hóa đối tác, đa dạng hóa bạn hàng) và đầu vào (nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ cho xuất khẩu). Muốn vậy, chúng ta phải xây dựng được ngành công nghiệp phụ trợ, đảm bảo được nguyên tắc xuất xứ ở các thị trường lớn; tăng tỷ lệ nội địa hóa và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Về chủ quan, chúng ta đang ở năm bản lề để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên mà Đảng và Nhà nước đã mở rộng không gian cho khối doanh nghiệp tư nhân thỏa sức vẫy vùng thông qua Nghị quyết 68 vừa ban hành.

Tổng biên tập Nguyễn Ngọc Toàn nhấn mạnh: Nghị quyết 68 đã mở rộng nội hàm của khái niệm “tự lực tự cường”, đó là doanh nghiệp tư nhân Việt Nam sẽ tham gia vào các dự án trọng điểm quốc gia, thay vì làm thầu phụ cho doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp nước ngoài như trước đây. Nghị quyết 68 cũng quy định rất cụ thể các ngân hàng phải dành khoản tín dụng ưu đãi với doanh nghiệp phụ trợ, kinh tế xanh, doanh nghiệp vừa và nhỏ… để tạo ra những “sếu đầu đàn” mang quốc tịch Việt và cộng đồng 2 triệu doanh nghiệp trong tương lai. Vậy thì vận dụng Nghị quyết 68 thế nào để xây dựng ngành công nghiệp phụ trợ, để doanh nghiệp Việt làm chủ sân chơi nội địa ở các lĩnh vực mà trước đây doanh nghiệp ngoại thống lĩnh, doanh nghiệp Nhà nước làm chủ?…

Những thách thức mới của kinh tế địa chính trị toàn cầu đang đặt Việt Nam đứng trước lựa chọn mang tính quyết định, hoặc đổi mới mô hình tăng trưởng để bứt phá, hoặc chấp nhận bị tụt lại phía sau. Và như chúng ta thấy, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chọn đây là kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Không chỉ Nghị quyết 68, chỉ trong một thời gian ngắn, đã có 4 nghị quyết quan trọng được coi là “Bộ tứ trụ cột” được xây dựng và ban hành để kinh tế Việt Nam bứt phá. Vậy thì phân vai như thế nào?, doanh nghiệp cần gì, làm gì?; Nhà nước cần gì, làm gì?; nguồn lực phân bổ thế nào?….

Sau hội thảo này, những người làm Báo Thanh Niên sẽ chuyển tải đầy đủ ý kiến của các chuyên gia, doanh nghiệp hàng đầu ở nhiều lĩnh vực ngành nghề đến các cơ quan có thẩm quyền, đến Thủ tướng Chính phủ như một sự đóng góp để khi triển khai thực hiện, các giải pháp sẽ sát sườn, hiệu quả.