Xây dựng những ‘đại bàng quốc tịch Việt’

Công cuộc đổi mới của đất nước phải có doanh nghiệp Việt mạnh

Để thực hiện mục tiêu nói trên, Nghị quyết 68 nêu rõ cần mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp (DN) tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia. Nhà nước chủ động có chính sách đặt hàng, đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định thầu hoặc có chính sách ưu đãi khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng nhà nước vào các lĩnh vực chiến lược, các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trọng điểm, quan trọng quốc gia (như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, công nghiệp mũi nhọn, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số, giao thông xanh, công nghiệp quốc phòng, an ninh…) những nhiệm vụ khẩn cấp, cấp bách.

ẢNH: ĐƯỢC TẠO BẰNG AI

Thực tế, đây là thông điệp đã được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo mạnh mẽ và đã được phía Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hành động ngay. Tháng 9.2024, lần đầu tiên Thủ tướng Phạm Minh Chính họp với các DN tư nhân lớn của VN mời tham gia các dự án lớn. Các chuyên gia kinh tế đều khẳng định đây là cuộc gặp mang tính lịch sử vì từ xưa tới giờ, các dự án lớn luôn được ưu tiên cho DN nhà nước trước, thậm chí mời DN FDI thay vì DN tư nhân. Lần này, người đứng đầu Chính phủ đích thân “chọn mặt gửi vàng” cụ thể đến từng DN, với từng dự án.

Trong khi Tập đoàn Trường Hải (THACO) được giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất toa tàu và tiến tới sản xuất đầu máy cho đường sắt tốc độ cao thì Tập đoàn Hòa Phát được Thủ tướng giao đảm nhận việc sản xuất ray đường sắt, “lo” luôn số thép làm đường sắt cao tốc Bắc – Nam, đường sắt kết nối với Trung Quốc, cũng như các tuyến đường sắt đô thị, đưa VN tiến vào kỷ nguyên đường sắt. Với kế hoạch mở rộng đầu tư mạnh vào các khu liên hợp sản xuất gang thép lớn của Hòa Phát, DN này còn được giao thêm nhiệm vụ nghiên cứu sản xuất thép đường ray, thép làm trục bánh xe tàu hỏa, tàu cao tốc cũng như các loại thép chất lượng cao phục vụ cho các dự án trọng điểm quốc gia.

Trước đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng trao đổi trực tiếp với tỉ phú Phạm Nhật Vượng, khuyến khích Tập đoàn Vingroup xây dựng một hệ thống tàu điện ngầm từ trung tâm TP.HCM đến H.Cần Giờ. Ngay sau đó, Tập đoàn Vingroup đã rốt ráo gửi ý tưởng, xây dựng đề án, gửi cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy định. Đáng chú ý, tuyến metro dài 48,5 km, gấp gần 2,5 lần độ dài tuyến metro số 1 TP.HCM hiện nay, với vận tốc tối đa 250 km/giờ, gấp hơn hai lần các tuyến đang khai thác trong nước nhưng Vingroup dự kiến chỉ hoàn thành trong 2 năm (nếu khởi công ngay trong 2026 sẽ hoàn thiện vận hành thử và bàn giao dự án cho TP vào năm 2028).

Với lĩnh vực công nghệ số, Tập đoàn FPT được giao trọng trách đào tạo nhân lực chất lượng cao, thiết kế và phát triển chip bán dẫn, tạo nền móng cho ngành công nghiệp công nghệ cao của VN.

Không chỉ đặt hàng “cho có”, Thủ tướng còn bàn với DN xem làm thế nào, cần điều kiện gì thuận lợi nhất cho họ tham gia được. Không ngần ngại dùng “ngưỡng mộ, khâm phục” để nói về các doanh nhân lớn của đất nước – những người “từ hai bàn tay trắng biến không thành có, biến khó thành dễ, biến cái không thể thành có thể” với lòng đam mê, nhiệt huyết, tinh thần cống hiến – Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh công cuộc đổi mới của đất nước sẽ an tâm, chủ động hơn về mặt chiến lược khi có các DN Việt mạnh. Chính những hành động này đã tạo niềm tin cho cộng đồng DN vào một sự chuyển biến thực chất từ tư duy, nhận thức đến hành động đang diễn ra.

Lực lượng “đại bàng nội” sẽ đưa đất nước phát triển hùng cường

ẢNH: CHINHPHU.VN

Giấc mơ về những DN “đầu đàn” để dẫn dắt nền kinh tế hình thành từ gần 15 năm trước, trong Nghị quyết 09 về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân VN trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập do Bộ Chính trị ban hành cuối năm 2011. Nghị quyết 09 đặt ra việc xây dựng đội ngũ doanh nhân lớn mạnh, bảo đảm độc lập và tự chủ của nền kinh tế, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu… Sau đó, Nghị quyết 29 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII được đánh giá là bước đi biến mục tiêu hình thành được tập đoàn, DN có quy mô đã quốc gia, có năng lực cạnh tranh quốc tế và là các trụ cột để thúc đẩy nền kinh tế thành hiện thực.

Thế nhưng, theo TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế VN, phải đến bây giờ, vai trò của kinh tế tư nhân mới thực sự được nhìn nhận là động lực quan trọng nhất. Nghị quyết 68 mang ý nghĩa đặc biệt, là một điểm tựa quan trọng, tạo niềm tin vào sự lựa chọn nền kinh tế thị trường của VN hơn 40 năm nay thật sự đúng đắn và có triển vọng.

Nhấn mạnh quan điểm phải có những “đại bàng quốc tịch Việt”, TS Trần Đình Thiên phân tích: Muốn có nền kinh tế mạnh trong thời đại này, mỗi quốc gia phải có những tập đoàn kinh tế mạnh của mình, phải xây dựng được một số chuỗi sản xuất có sức cạnh tranh toàn cầu. Xây dựng được đội ngũ DN Việt hùng mạnh sẽ giúp VN tận dụng tốt cơ hội để chuyển dịch từ gia công, lắp ráp sang nghiên cứu thiết kế, phát triển các ngành có hàm lượng tri thức và công nghệ cao, từ đó xây dựng nền kinh tế vững mạnh, tự chủ.

Nhiều quốc gia từ lạc hậu vươn ra thế giới cũng nhờ phát triển được những DN dẫn đầu, tạo động lực cho nền kinh tế. Hàn Quốc là minh chứng rõ nhất. Những năm 60 của thế kỷ trước còn nghèo nàn lạc hậu, nhờ chính sách khuyến khích và hỗ trợ tối đa cho các DN lớn được tổng thống đương nhiệm thời đó là ông Park Chung-hee ban hành đã cải tổ gần như toàn bộ nền kinh tế. Thu nhập bình quân của người Hàn Quốc đã tăng từ 120 USD (khoảng năm 1961) lên đến 30.000 USD vào năm 2021. Đến cuối thập niên 1980, các tập đoàn khổng lồ như Hyundai, Samsung, Posco, LG… gần như đã chế ngự hầu hết các lĩnh vực, đặc biệt về sản xuất, thương mại và các ngành công nghiệp nặng.

“VN đã nhìn rõ những bài học từ Hàn Quốc, Nhật Bản để chọn cho mình con đường đưa đất nước vươn lên hùng cường. Lực lượng “đại bàng” của VN đã bắt đầu xuất hiện để dẫn dắt cả một đội hình. Tôi nói là lực lượng chứ không phải những con đại bàng đơn độc. Lực lượng đó đang định hình trụ cột của nền kinh tế lớn mạnh hơn. Cách đây 10 – 15 năm, số lượng tỉ phú USD VN chỉ có vài người, giờ thực chất đã lên hơn 50 người. Đây là một sức vươn cực kỳ mạnh, cũng là biểu hiện rõ ràng cho thấy kinh tế VN đã không còn èo uột như xưa, mà đã xây dựng được vị thế nhất định. Trong cơ cấu tỉ phú giờ đây cũng không còn tình trạng độc quyền chỉ lĩnh vực bất động sản. 

Điển hình, Vinfast đã đưa VN tiến sâu vào bản đồ công nghiệp ô tô thế giới và đang cạnh tranh ở đẳng cấp cao nhất, đó là ô tô điện. Đứng trên giá trị biểu trưng quốc gia, nhiều DN như Viettel hay TH-Truemilk… FPT cũng đã làm như vậy. Tuy nền kinh tế VN chưa phải phát triển, nhưng một số “ông lớn” đã mang đẳng cấp, tư thế, cách lựa chọn “oai hùng” không kém gì thế giới”, TS Trần Đình Thiên dẫn chứng và nhấn mạnh, điều họ cần chỉ là sự ủng hộ một cách quyết liệt, bằng những chính sách thiết thực từ nhà nước và cả người tiêu dùng. Nghị quyết 68 đã mở ra con đường đó, thay vì “làm tổ rước đại bàng” về, ta tập trung nuôi dưỡng “đại bàng nội”.