Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei (trái) và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (Ảnh: The Australian).
Tính đến khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, 12 ngày đã trôi qua kể từ khi chiến dịch quân sự Am KaLavi (Sư tử trỗi dậy) của Tel Aviv được tiến hành và giới phân tích đã có thể rút ra một số kết luận tạm thời về cuộc xung đột Iran -Israel.
Mặc dù có nhiều vụ phá hủy cơ sở hạ tầng dân cư ở cả hai quốc gia, nhưng lợi thế trong cuộc xung đột này rõ ràng thuộc về Israel. Các cuộc tấn công của họ chính xác và hiệu quả hơn nhiều.
Sau khi các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Iran về vấn đề hạt nhân thất bại, một vòng đối đầu quân sự mới giữa Tel Aviv và Tehran là điều không thể tránh khỏi. Câu hỏi duy nhất là quy mô của cuộc đối đầu và thời điểm bắt đầu. Israel không thể để Iran có được vũ khí hạt nhân, vì vậy, họ đã sử dụng bế tắc trong các cuộc đàm phán làm “cái cớ”, để phát động một chiến dịch quân sự.
Kết quả là Trung Đông đã rung lắc mạnh khi phải trải qua sự leo thang quân sự lớn nhất trong những năm gần đây, và có thể mở rộng thành một cuộc chiến tranh liên minh khu vực toàn diện, nếu các nước thứ ba can thiệp trực tiếp vào tình hình.
Cuộc xung đột này đã chuyển trọng tâm của báo chí thế giới, từ cuộc xung đột ở Ukraine sang Trung Đông, nơi đã trở thành nguồn tạo ra tin tức chính của thế giới.
Hiệu quả các cuộc tấn công của Israel và Iran
Các cuộc không kích của Israel
Israel đã tấn công vào “trung tâm ra quyết định”, loại bỏ bộ chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC), Tổng tham mưu trưởng quân đội Iran, chỉ huy Lực lượng đặc nhiệm Quds, chỉ huy Không quân IRGC, người đứng đầu cơ quan tình báo và cấp phó của ông, cũng như hầu hết các nhà khoa học hạt nhân (theo một số ước tính khoảng 16 người).
Các cuộc không kích đã được thực hiện vào các cơ sở hạt nhân ở Natanz, Fordow và Isfahan. Đặc biệt, do hậu quả của cuộc không kích vào cơ sở hạt nhân Fordow ở thành phố Qom, theo các phương tiện truyền thông, một trận động đất có cường độ 2,5 độ đã xảy ra ở khu vực Fordow; các căn cứ quân sự và trạm radar, cũng như các tòa nhà hành chính.
Ngoài ra, các cơ sở lưu trữ dầu ở phía nam (Shahran) và phía tây Tehran, các cơ sở lưu trữ khí đốt tự nhiên hóa lỏng tại nhà máy lọc dầu Fajr-Jam ở tỉnh Bushehr và các căn cứ không quân ở nhiều nơi trên cả nước cũng bị tấn công.
Có rất nhiều video cho thấy các cuộc không kích của Israel vào hệ thống tên lửa phòng không và bệ phóng tên lửa đạn đạo của Iran. Thậm chí, một số bệ phóng tên lửa đã bị phá hủy ngay tại thời điểm chuẩn bị phóng. Ngoài ra còn có các cảnh quay về việc đài radar bị phá hủy và hình ảnh vệ tinh về sự tàn phá tại nhiều căn cứ quân sự và sân bay của Iran.
Cần lưu ý rằng một số cuộc tấn công theo kiểu “luồn sâu đánh hiểm” của cơ quan tình báo Mossad Israel, không chỉ nhằm vào các mục tiêu quân sự, mà còn nhằm vào cơ sở hạ tầng dân sự của Iran gây sức ép khiến người dân Tehran bắt đầu ồ ạt rời khỏi thành phố.
Israel tấn công triệt hạ các bệ phóng tên lửa Iran sáng 24/6 (Video: IDF).
Các cuộc tập kích của Iran
Ngay sau khi Israel bất ngờ tấn công, phải 6 giờ sau, Iran mới tiến hành các cuộc tấn công trả đũa đầu tiên, mở màn bằng nhiều UAV tự sát tầm xa; tiếp đó là các màn tấn công bằng tên lửa đạn đạo và hành trình vào lãnh thổ Israel. Một số trong đó đã “xuyên thủng” hệ thống phòng thủ tên lửa đa tầng của Israel.
Nhưng chính xác thì tên lửa Iran đã tấn công vào những mục tiêu nào? Có nhiều video trên Internet cho thấy tên lửa đạn đạo của Iran phát nổ ở Tel Aviv và Haifa, và cũng có nhiều video về cảnh phá hủy các tòa nhà dân cư ở những thành phố này.
Có bằng chứng video về nhà máy điện Gezer và nhà máy lọc dầu ở Haifa bị tên lửa đạn đạo Iran bắn trúng, và cũng có thông tin rằng tên lửa đã bắn trúng tòa nhà Bộ Quốc phòng Israel ở khu vực Kirya tại Tel Aviv 2 lần. Ngoài ra, tên lửa của Iran đã tấn công sân bay quốc tế Ben Gurion ở Tel Aviv, nhưng không rõ chính xác chúng đã bắn trúng mục tiêu nào ở đó.
Hãng thông tấn Tasnim của Iran viết rằng, “thiệt hại đáng kể đã xảy ra với Tel Aviv và Bnei Brak”, nhưng thiệt hại này chủ yếu gây ra cho cơ sở hạ tầng dân sự, chứ không phải cơ sở hạ tầng quân sự.
Về cơ sở hạ tầng quân sự, không có xác nhận cho thấy Iran đã tấn công bất kỳ cơ sở quân sự quan trọng nào của Israel. Không có xác nhận nào về việc hạ bất kỳ đại diện cấp cao nào của giới lãnh đạo quân sự Israel.
Dựa trên những điều trên, có thể kết luận về hiệu quả của các cuộc không kích của cả hai bên và Israel đã tỏ ra vượt trội hơn hẳn so với đối thủ Iran.
Tên lửa đạn đạo Iran xuyên thủng lá chắn phòng thủ Israel (Video: Lorb Bebo).
Israel đã giành được ưu thế trên không
Có một điểm quan trọng khác đáng chú ý, đó là Israel đã chiếm ưu thế trên không hoàn toàn, nhất là với 1/3 diện tích lãnh thổ phía Tây Iran.
Đặc biệt, Jerusalem Post viết rằng, Không quân Israel (IAF) đã đạt được ưu thế trên không hoàn toàn so với Iran, lưu ý rằng IAF kiểm soát bầu trời nhanh hơn so với dự kiến kế hoạch ban đầu.
Máy bay Israel đã tự do xâm nhập không phận Iran và phá hủy mục tiêu dự kiến mà hầu như không có trở ngại. Chưa có bất cứ bằng chứng thuyết phục nào cho thấy Không quân Israel thiệt hại dù chỉ một máy bay. Iran đã nói về 4 hoặc thậm chí 5 chiến đấu cơ tàng hình F-35 của Israel bị bắn hạ, nhưng video và hình ảnh lại do AI tạo ra.
Trên thực tế, lực lượng Không quân Israel có đủ thời gian để truy tìm các bệ phóng tên lửa đạn đạo di động và các phương tiện vận tải riêng lẻ của quân đội Iran, nằm sâu bên trong lãnh thổ và đăng các video làm minh chứng.
Không có thông tin gì về phòng không và không quân Iran. Liên quan đến điều này, nhiều người bắt đầu tự hỏi rằng lực lượng phòng không – không quân Iran “có còn tồn tại không”? Nếu còn, vậy thì họ ở đâu? Rốt cuộc, có lẽ lực lượng phòng không – không quân Iran đã thực sự thiệt hại”.
Câu hỏi đặt ra là liệu Iran có thể chống lại Israel và “sống sót” trong cuộc đối đầu này hay cuối cùng sẽ phải nhượng bộ? Và câu trả lời cho câu hỏi này hiện tại sẽ là “Iran không thể và phải nhượng bộ”.
Rõ ràng là lợi thế đang ở phía Israel. Minh chứng là vào ngày thứ ba sau khi bắt đầu cuộc xung đột quân sự, thông qua phát ngôn của Bộ trưởng Ngoại giao Iran, ông Abbas Araghchi, Tehran đã tuyên bố rằng họ đã “sẵn sàng ký kết một thỏa thuận, đảm bảo rằng Iran sẽ không có vũ khí hạt nhân”.
Một ngày sau, Tổng thống Iran, Masoud Pezeshkian cho biết, “những người ủng hộ việc chế tạo vũ khí hạt nhân ở Iran, sẽ không có chỗ trong chính sách của Iran”.
Theo cách này, Iran đang gửi tín hiệu rõ ràng tới Mỹ, rằng họ đã sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán về vũ khí hạt nhân; mặc dù trên thực tế, như lời Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói, “không có nhà đàm phán cũ nào của Iran còn sống”.
Và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra đòn chốt hạ khi ra lệnh cho các máy bay ném bom tàng hình B-2 vượt đại dương không kích vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran. Đây coi như là bước ngoặt của cuộc chiến.
Đêm qua 23/6, Iran đã đáp trả vào căn cứ quân sự Mỹ ở Trung Đông nhưng có báo trước. Ông Trump coi đó là đòn phản ứng “yếu ớt” và ông đề nghị hai bên ngừng bắn, cả Israel và Iran đã chấp thuận.
Xét về toàn cục, Israel đã loại mối đe dọa kép là chương trình hạt nhân và lực lượng tên lửa đạn đạo của Iran, đồng thời làm suy yếu đáng kể năng lực phòng thủ của đối phương. Trong khi đó, Mỹ được cho là đã ra đòn đúng thời điểm, thúc đẩy Tehran tiến tới chấp nhận ngừng bắn.
Việc Iran tập kích tên lửa vào căn cứ quân sự Mỹ ở Trung Đông cho dù không đạt được bất cứ kết quả đáng kể nào nhưng rõ ràng đó chính là cú đòn giúp họ lấy lại được đôi chút danh tiếng.
Tại thời điểm này, lệnh ngừng bắn chính thức có hiệu lực, việc Israel mở lại không phận cho thấy cuộc xung đột nảy lửa kéo dài 12 ngày đã coi như kết thúc.